Aanschaf Allereerst moet je bepalen wàt voor kippen je zou willen. Natuurlijk moeten ze goed eieren leggen en daar zijn vele raskippen wel degelijk toe in staat. Raskippen kun je in allerlei kleuren en formaten krijgen, de echte legkip daarentegen is niet om aan te zien. Deze kippen worden door eierboeren gehouden puur voor de eieren. Na een jaar gaan ze naar de slacht want dan hebben ze het wel gehad. Waarom zou je dus kiezen voor een lelijke legkip terwijl er vele mooie raskipjes zijn die ook heel goed leggen. Wil je absoluut geen broedende kippen en dus ook de aanblik van kuikentjes bespaard blijven, dan kun je bijvoorbeeld kiezen voor het Hollands Hoen of Lakenvelders. Beide rassen zijn er in het grote formaat en in krielformaat. Nu betekent kriel niet een of andere ondermaatse kip, een kriel is een uitvoering op ongeveer een derde van de grootte van een grote kip. Dit zijn Hollandse Hoenders (groot) in de kleurslag Goudpel. De Hollandse Hoenders kunnen zeer goed vliegen en zijn dan ook niet geschikt voor in een woonwijk met lage schuttingen! Deze twee hennen heb ik op Ornithophilia gekocht, een grote tentoonstelling in Utrecht. Tentoonstellingskippen zijn dus ook prima buiten te wennen. Voor alle nieuwe kippen dien je wel enige voorzorgsmaatregelen te nemen! Daarover later meer. Persoonlijk vind ik krielen vaak mooier dan grote kippen. Wil je eventueel wel een hennetje laten broeden dan raad ik Wyandotte-krielkippen aan. Dit is een mooi rond, rustig maar toch levenslustig kippetje dat zeer tam kan worden. Ze zijn er in allerlei kleurslagen, leggen veel eieren en zijn zeer goede moeders. Op de foto: mijn Wandottekrielkippen verzamelen zich 's avonds op een muurtje bij hun hok. Hier zie je dat hanen ook goed bij elkaar kunnen zijn mits ze samen zijn opgegroeid! Hier zie je de kleuren Buff-Columbia (zachtgeel met kraagje), zwart, gestreept en roodpatrijs. Ze zijn er ook nog in de kleurslagen wit, patrijs, zilverpatrijs, roodporselein, bont, goudblauwgezoomd, goudgezoomd en zilvergezoomd. Hebben ze als het ware een zwart kraagje dan heet dat Columbia, bijvoorbeeld Buff-Columbia. Je ziet dat er veel keuze is in de Wyandotte en misschien ben ik nog wel wat kleuren vergeten.... Kijk ook eens even op de site van de Nederlandse Wyandotteclub (zie de bladzijde met de Rasverenigingen. Zijn er eigenlijke hele lieve kippen? Nee, eigenlijk niet. Geen enkele kip zal het op prijs stellen als ze wordt opgepakt. Het is een bedreigende situatie en betekent doorgaans het einde voor een kip. Dat je nou de beste bedoelingen met hem of haar hebt ontgaat de kip ten ene male. Natuurlijk zijn er wel hele tamme kippen die bijvoorbeeld door mensen zijn opgevoed, maar doorgaans is dat uiteindelijk geen lolletje, de kippen zien je als soortgenoot, lopen achter je aan (dus ook het huis in) en gaandeweg gaan ze irriteren. De leuke kanten aan tam zijn gaan dan aan hun eigen succes ten onder. Zelf heb ik ook enkele zeer tamme kippen die best wat uit je hand willen eten, maar echt beetpakken...nee... Begin met een leuke kip zoals de Wyandotte of de Cochin. Ik zou hier natuurlijk een enorme opsomming kunnen geven van alle rassen die er te koop zijn, maar of dat zin heeft.... de Wyandotte of de Cochin zijn wat mij betreft de echte toppers onder de kippen, ze leggen goed, zijn er in vele kleuren en zijn gewoon ideaal om mee te starten. Bel eens met de rasvereniging voor een goed adres, vele verenigingen hebben inmiddels ook een website en dus kun je daar ook eens rondneuzen, kijk op mijn pagina met rasverenigingen voor adressen en websites. Vergis je niet in de aard van sommige kippen, mensen denken vaak aan de kip als een sullig dier, dat is het beslist niet. Sommige rassen hebben wel een zodanige temperamentvolle aard dat ze wel als waakhoender worden gehouden. Er zijn rassen die wel vertrouwelijk worden met de verzorger, maar bepaald niet met de visite. Kijk ook eens in de bibliotheek bij de vele kippenboeken waarin de rassen beschreven staan. Alle rassen hier weergeven zou -naar mijn persoonlijke mening- ook meer een kwestie worden van eenvoudigweg hele boeken overtypen, aangezien ik vele rassen helemaal niet persoonlijk ken. Kijk eens op deze site voor een beschrijving van vele rassen! Voor de beginnende kippenliefhebber is het dus beter om eerst met een makkelijk te houden ras te starten, later kun je dan nog wel eens een exotischer kip aanschaffen die dan vaak ook een meer exotischer behandeling nodig heeft, zoals Kuifhoenders of Zijdehoenders die beiden niet nat mogen regenen en dus veel moeilijker te houden zijn, de agressiviteit van vechthoenders of de behoefte aan een flinke loopruimte van heel veel hoenders! Zodra je je verder in kippenland verdiept komt er wel een ras bovendrijven dat je enorm aanspreekt. Checklist: Bekijk aan de hand van deze checklist of het houden van kippen wel iets voor je is: Kippen kunnen wel zo'n 7 tot 10 jaar oud worden, wil je er wel zolang voor zorgen? hok, ren en voeding kosten geld, heb je dat er voor over? elke dag moet 's ochtends voer en water worden ververst, wie gaat dat doen? wie gaat het hok schoonmaken en haalt strooisel en voer? hoe gaat het in de vakantie, is er iemand om elke dag voor de kippen te zorgen? bij ziekte kunnen dierenarts- en medicijnenkosten ontstaan, wil je daar rekening mee houden? heb je al huisdieren zoals honden, kunnen die wel tegen kippen of wordt het continu opjagen? heeft iemand in huis of de buren last van (veer)stofallergie of afkeer van lawaai? wil je ook een haan, overleg vooraf met buren (ook die verderop wonen) of ze daar geen bezwaar tegen hebben en kun je zelf of je huisgenoten wel tegen een haan die om 5 uur 's ochtends begint te kraaien? Hou er rekening mee dat 's ochtends vroeg het gekraai door ontbreken van achtergrondgeluid erg hard klinkt en erg ver kan dragen! is er een geschikte plaats in de tuin voor kippen? Een kippenhok/ren moet staan op een plaats die bij flinke regenval niet onderloopt of drassig wordt. Kippen hebben behoefte aan licht en wat zon, kippen in een hok dat echter de hele dag in de brandende zon moet staan zullen het afleggen van de hitte! Hoe komen we nu aan kippen.. Vaak ziet men in landbouwwinkels zoals Welkoop en Boerenbond van die prikborden met briefjes waarop allerlei dieren worden aangeboden. Ook via advertentiebladen of buurtkranten kan men nog wel eens een advertentie aantreffen. Je kunt ook eens naar een tentoonstelling bij je in de buurt gaan. Deze vinden plaats in het najaar en winter. De kippen zijn dan in de rui geweest en tonen hun mooiste verenpakjes. Kijk later eens op mijn pagina over tentoonstellingen. Ook via dierenwinkels kun je nog wel eens kippen kopen, maar het mooiste is toch van een liefhebber/fokker. Hebben de dieren een ring om de poot dan kun je daar het jaartal van geboorte op zien. Deze ring mag niet af te schuiven zijn! Zo zag ik eens op een markt een trio (dat is een haan met twee hennen) kippen die geringd waren, ik toonde belangstelling en de marktkoopman zei me dat het jonge raskippen waren, van de laatste zomer. Toen ik op de ringen keek zag ik dat de ringen al 5 jaar oud waren en de ringen afgeschoven konden worden.. De kippen waren beslist niet van de laatste zomer en ook geen raskippen! Ringen van raskippen mogen NOOIT afgeschoven kunnen worden, dat zou betekenen dat om elke kippenpoot maar zomaar een ring geschoven zou kunnen worden. Zou zo'n kip naar de tentoonstelling worden ingezonden, dan zou dat direct al tot diskwalificatie leiden. Hier staat dwars in de ringen het nummer 95. Deze ringen zijn dus van 1995. Kippen van bedrijven of via de handel kopen. Koop geen kippen in een dierenwinkel of bij een vogelhandelaar. De vogels hebben dan al zoveel te lijden gehad, dat ze door stress ziek zijn of zullen worden. Op het kippenforum is al menig verdrietig verhaal verschenen van zieke en dode kippen vlak na de aanschaf. Ook via sites als Marktplaats is het oppassen geblazen, daar zijn ook veel handelaren aanwezig. Zoek zo'n advertentiesite eens door op meer advertenties van een persoon. Heeft diegene 3 of meer rassen te koop dan kun je echt van een handelaar spreken. Wees geduldig en ga hier niet op in. Neem liever contact op met de rasvereniging voor adressen van fokkers of registreer je op het kippenforum en zet daar een gratis advertentie. De laatste tijd krijg ik steeds vaker e-mail van mensen die kippen van legbedrijven hebben gekocht. Vaak geeft dit problemen! Hebben ze gebrande snavels en/of zijn ze compleet hysterisch (stress) of juist heel apathisch (shock) dan zou ik deze kippen zeker niet kopen. Er zijn steeds meer bedrijven die legkippen houden en ze na een jaar in plaats van naar de slacht, via de handel of op het bedrijf aan de particulier proberen te slijten voor een (veel) hogere prijs dan de slachtprijs. Men speelt dan in op het gevoel van de kippenhouder in spe, (als je ze niet koopt gaan ze naar de slacht) maar uiteindelijk gaat het de verkoper natuurlijk om de poen. De particulier krijgt dan een kip (eventueel met gebrande snavel) die al "uitgemolken" is qua leggen. Soms wordt de aankomende kippenhouder qua geld ook nog eens uitgemolken, ik heb een mail gehad van mensen die maar liefst € 22,50 per kip hadden betaald terwijl de slachtwaarde van zo'n kip slechts een paar euro of minder is! Kassa voor de bedrijven! Gaat het hier echt om batterijkippen dan krijg je vaak ook nog eens te maken met enorme aanpassingsproblemen. De kippen zijn absoluut niets gewend en enorm schrikkerig en schichtig. Ik heb al een paar keer mailtjes gehad van mensen die zulke kippen hadden gekocht en er eigenlijk niets mee konden, de kippen durfden het nachthok niet uit of niet in, waren enorm schuw en bang en bleven dat ook. Door de stress legden ze ook niet. Ze hadden moeilijkheden met scharrelen door de afgebrande snavel en bleken zeer zwak doordat ze altijd in kleine kooitjes hadden gezeten. Een snelle dood was hier een betere oplossing geweest dan een leven vol stress, maar er wordt door de verkopers erg op het sentiment gewerkt en uit medelijden en vol goede bedoelingen koopt men ze dan toch. Kippen die uit een bedrijf komen waar ze losliepen in een grote hal geven minder problemen, maar daar kom je slecht achter. De verkoper zal immers zelden zeggen dat hij je batterijkippen staat te verkopen.... Volwassen kippen of kuikens aanschaffen? Volwassen of reeds uitgegroeide jonge dieren leveren de minste problemen op. Deze kunnen meteen buiten in een kippenhok. Kuikens leveren daarentegen doorgaans wel problemen op, vooral als je deze in de herfst of winter aanschaft. Je zult de nodige dingen (van tevoren!) moeten aanschaffen om ze warm te houden en de diertjes de hele winter binnen moeten houden! Dat geeft een enorme bende in huis, dus weet waar je aan begint! Koop nooit maar 1 kuikentje, het diertje zal mensen als zijn soortgenoten gaan zien en is later niet meer in te passen in een kippenvolk, het zal bang zijn voor kippen... Kijk bij het hoofdstukje Kuikens en opfok hoe je kuikens moet opfokken zonder hennetje om ze warm te houden. Sommige mensen laten zich vertederd verleiden tot de aanschaf van lieve kleine kuikentjes (vooral met Pasen als ze overal te zien zijn), bedenk wel dat kuikens vlot groeien en dat de kans op hanen zeer groot is! Kuikens zijn geen speelgoed en zijn veel te kwetsbaar in handen van kinderen. Kuikens los in huis houden zal er al snel op uitlopen dat de kuikens overal rondfladderen en alles onderpoepen. Niet aan te raden dus! Waar let men nu op bij het kopen van kippen? Om bij jezelf te beginnen, neem een paar flinke kartonnen dozen of manden mee, zodat je bij de verkoper geen modderfiguur slaat omdat je niets bij je hebt om de dieren in te transporteren. Kattenmanden zijn zeer geschikt, kartonnen dozen perforeer je met VEEL gaten aangezien kippen veel warmte afgeven en, als ze dat niet kwijt kunnen, het loodje kunnen leggen. Ook proberen of alles wel zonder duwen en trekken in de auto gaat. Let ook op dat de bodem van de dozen stevig genoeg is en dat in de auto de ventilatiegaten niet worden afgesloten doordat de dozen tegen elkaar staan. Bij de verkoper kijk je goed rond, is de boel een beetje schoon en zien de dieren er verzorgd uit? Het mooiste is een aantal jonge kippen van ongeveer een half jaar oud. De fokker zal soms spreken over "oud" of "overjarig". Dit betekent dat de kip ouder dan één jaar is. Het kan dus nog een jonge kip van 1½ jaar zijn maar ook eentje van acht..... Gewoon vragen of op de ring kijken. Vraag de verkoper de kippen even op te pakken en neem ze zelf even in de hand. Kijk goed naar de ogen, deze moeten helder zijn, geen uitvloeiing uit de neus, ogen of achterwerk (even onder de staart de veren wegblazen voor beter zicht). Door in de veren te blazen kun je meteen ook zien of ze geen ongedierte zoals luizen of vlooien hebben! Leg ook een hand onder de borst (net voor de poten) en voel of je het borstbeen duidelijk kunt voelen. Zit hier totaal geen vlees en voel je een messcherp borstbeen dan kan de kip in slechte conditie of ziek zijn. Let ook op een eventuele piepende, moeilijke ademhaling of ander gerochel. Koop bij twijfel de dieren niet! Vermoed je dat de kippen ziek zijn en je hebt thuis al kippen, zorg dan dat je niet met de schoenen waarmee je op bezoek was bij de kippenhouder je eigen kippengebied betreedt en zo eventuele ziekte bij je eigen dieren insleept! Was ook goed je handen en wellicht ook de kleding die je aanhad. Doorgewinterde kippenhouders trekken een oude jas en rubber schoenen/laarzen aan als ze bij een andere kippenhouder op bezoek gaan en dat is niet voor niets! Een rondje wasmachine en de laarzen afdoen met bleekwater kan een boel narigheid voorkomen. Koop je ook een haan, laat de verkoper dan deze ook even oppakken en let goed op of de haan niet agressief is. Ik ging eens met een vriendin Brahma Hoenders (dat zijn kippen van een van de grootste rassen) kopen waar de verkoper met een bezem het hok in moest om zich de haan van het lijf te houden..... Voordat je de kippen haalt: Zorg ervoor dat het hok klaar is en voer en water aanwezig zijn. Het is het mooiste als je de kippen bijvoorbeeld op vrijdagavond kunt halen en je dan het weekend hebt om alles in de gaten te houden. Zorg dat, als je geen ren aan het hok hebt, aansluitend aan het nachthok een stukje grond van een paar vierkante meter is afgezet met gaas en dat ze hier niet uit kunnen, maar WEL het hok in en uit kunnen lopen. Handig is een stuk kippengaas van ongeveer 10 meter lang en minstens 1 meter hoog, dit stuk kun je bijvoorbeeld met van die prikpaaltjes die wel voor een paardenweitje worden gebruikt vastzetten. Deze paaltjes zijn te koop bij landbouwwinkels (Welkoop, Boerenbond). Ook in de toekomst als je nog eens kippen bijkoopt of als er kuikentjes zijn komt zo'n stuk gaas weer van pas. Je zet de kippen in het nachthok als het al donker is en als het nog licht is in het afgezette stukje. Als het donker wordt zullen de kippen misschien wel vanzelf op stok gaan en anders zorg je er heel rustig voor dat ze alsnog in het hok gaan en doe je het hok dicht. Het gaas laat je ongeveer twee dagen staan (of je laat de ren twee dagen dicht). Als je dit niet doet heb je kans dat de kippen niet in het hok gaan, maar afdwalen en in de bomen gaan zitten om te overnachten. Zijn ze dit eenmaal gewend dan is het erg moeilijk om ze aan te leren 's avonds in het hok te gaan en kun je elke avond in eigen tuin op safari om de kippen te vangen. Ik kan je garanderen dat dit op een mooie zomeravond nog wel geinig is, maar in regen en wind wordt het allemaal een heel stuk minder leuk. De kippen moeten dus zo snel mogelijk het hok als hun thuis gaan zien. Kijk of de kippen goed eten en drinken en zorg voor rust. In het begin zullen ze nog wel eens wat kibbelen om de beste plekken op de zitstok, maar eenmaal gewend zullen ze vrijwel altijd allemaal op hun eigen plek in het hok gaan zitten. Zorg dat er in het hok een kistje met hooi o.i.d. is waar ze een eitje in kunnen leggen, handig is om al een wit plastic of een echt ei als "voorbeeld" in het nestje te leggen. Als je denkt dat de kippen er aan toe zijn maak je de aansluiting op het hok los zodat ze er uit kunnen. Ben je er niet zeker van of heb je geen tijd om op de kippen te letten laat het gaas dan staan! In het begin zullen ze niet ver van het hok gaan, ze zullen altijd terugkomen omdat het voer daar staat. Voer strooivoer en dergelijke altijd in de buurt van het hok. De kippen zullen steeds verder van het hok weggaan en de omgeving verkennen. Kippen die om de een of andere reden toch in een boom gaan overnachten consequent 's avonds in het hok terugbrengen. Daarom moet je ook altijd als je 's avonds het hok gaat afsluiten even tellen of ze er allemaal zijn (even de "koppen tellen"). Als je het allemaal ongeveer zo doet als hierboven moet het eigenlijk allemaal probleemloos gaan. De paar dagen die je nu investeert zullen uiteindelijk jarenlang een hoop gemak opleveren. Kippen toevoegen aan een bevolkt kippenhok: Heb je al een haan dan kun je NOOIT een nieuwe haan toevoegen! Ook als je nog helemaal geen kippen had kun je NIET twee hanen die niet samen zijn opgegroeid in één hok probleemloos laten samenwonen. Alleen als je eigen hennen kuikens hebben en er een of meer haantjes bijzitten zal dit (doorgaans) probleemloos gaan! De oude haan zal ze wel eens op de nek zitten maar meestal gaat dit wel goed. Wil je nieuwe hennen toevoegen, zorg dan dat het er ALTIJD twee of meer nieuwe hennen zijn. Voeg je slechts één hen toe aan een bestaande populatie dan loop je een grote kans dat zij wordt doodgepikt door de andere hennen. Het mooiste moment om ze toe te voegen is door ze 's avonds als je kippen al slapen stilletjes bij de andere kippen op stok te zetten. Probeer nieuwe kippen dan ook zo mogelijk aan het eind van de dag te halen. Zorg ervoor dat je de volgende ochtend tijd hebt om op de kippen te letten zodat je bij al te grote vechtpartijen kunt ingrijpen. Hoewel kippen niet bijster goed kunnen ruiken herkennen ze elkaar ook aan de geur. Het kan helpen om met een plantenspuit met 50% water en 50% gewone azijn alle kippen te besproeien. Niet kletsnat maken, maar flink met de plantenspuit benevelen. Vanzelfsprekend heeft in de plantenspuit nooit enig bestrijdingsmiddel gezeten! Koop desnoods een nieuwe als je het niet zeker weet. Zet nooit nieuwe hennen met kuikens of een clubje kuikens in het hok want de kuikens zullen vrijwel zeker door de oude hennen worden doodgepikt! Zet in ieder geval een stuk gaas neer om het hok en laat dit twee dagen staan. De kippen die je al had laat je ook voor deze paar dagen binnen het gaas rondlopen. Gaat alles voorspoedig en gaan de nieuwe dieren goed 's avonds op stok dan kun je er van uit gaan dat ze met de oude kippen mee zullen lopen en kun je het gaas weghalen. Niet iedereen heeft er de ruimte voor, maar het mooiste zou zijn om de nieuwe kippen eerst twee weken in quarantaine te houden alvorens je ze bij je kippen introduceert.

• Kip Als Huisdier Kip Als Huisdier
• Kippenrassen Kippenrassen

Meer .. >> Broedmij.nl

Gedrag van kippen De kip is, zoals de meeste dieren, een gewoontedier. 's Ochtends wordt de voer- en drinkbak op een vaste plaats verwacht. De rondjes door de tuin hebben een vast patroon en de rangorde is prima vastgelegd. Elke kip heeft een vaste plek op de zitstok, als er zitstokken op verschillende hoogten zijn zitten de kippen die het hoogst in rang zijn op de bovenste zitstok. Zouden de kippen in een boom slapen dan is de hoogste plek in de boom altijd het veiligst tegen vossen en dergelijke en dus kiezen de kippen die het hoogst in rang zijn de bovenste zitplaats. Scharrelen is overleven Een stukje tuin dat ineens wordt afgezet omdat je daar iets hebt ingezaaid vormt voor een kip een regelrechte uitdaging. Dat stukje wás altijd beschikbaar en nu ineens niet meer? Dát zullen we nog wel eens zien! Ofschoon er misschien niets te halen valt zullen ze op allerlei manieren proberen om daar tóch te komen. Daarom is het slim een geplande groentetuin of bloembed af te zetten voordat de kippen er ooit komen of anders tijdig voor het inzaaien zodat ze eraan kunnen wennen. Het kunnen scharrelen van kippen is voorál een geestelijke noodzaak, het zit ingebakken in de aard van de kip om voedsel te zoeken en dus de hele dag bezig te zijn, dit is iets dat dus niet afgeleerd kan worden. Scharrelen onder struiken of bladeren levert ook een grote variatie in voedsel op en dat is natuurlijk heel gezond. Kippen eten de hele dag door dus kleine beetjes, daar is hun lichaam op ingesteld. Voer wordt in de krop voorverteerd en zakt dan af naar de relatief kleine maag om verder verwerkt te worden. Daarom is het fout om kippen in een ren slechts een keer per dag te voeren en er de rest van de dag helemaal niets voor ze beschikbaar is. Voer moet de gehele dag tot hun beschikking staan. Als ze niet de hele dag kunnen eten zullen ze zich bij het eenmalige voeren volproppen en dat kan leiden tot storingen in de spijsvertering. Dat betekent niet dat ze de hele dag een volle bak tot hun beschikking moeten hebben, 's ochtends een volle voerbak neerzetten en die niet meer bijvullen gedurende de dag werkt prima. Kippen die gewend waren aan een keer per dag voer krijgen zullen het snel afleren om zich vol te proppen. Kippen die in een kale ren worden gehouden en niet kunnen scharrelen vervallen dan ook vaak in ondeugden zoals verenpikken of agressief gedrag. Scharrelen móet en houdt een kip geestelijk gezond. Rangorde binnen de groep Hoewel het lijkt dat de haan de chef is binnen een groepje kippen is dat toch vaak niet zo. Als je de dieren een tijd observeert zul je zien dat een van de hennen, meestal een van de oudere hennen, bepaalt waar ze in de tuin naartoe gaan. De rest van de hennen volgt en de haan sjokt er dan achteraan. De haan probeert voortdurend de aandacht van de hennen te trekken door, als hij iets te eten vindt, een geluid te maken dat klinkt als bap-bap-bap en met de snavel naar het voedsel te pikken. Vaak komen de hennen dan aanstuiven en dan hoopt de haan er eentje te kunnen dekken. Vele hanen doen dit "bappen" ook als ze niets vinden en op een gegeven moment negeren de hennen hem en zal hij moeten wachten tot een hen zich aanbiedt. Als de haan een hen in één keer goed bij de nekveren pakt kan hij zich ook aan haar opdringen en haar tegen haar wil dekken. Pakt hij haar niet in een keer goed vast dan kan hij, als ze niet wil, wat flinke opdonders tegemoet zien! Tussen de hennen onderling zijn ook wel kleine gevechten om de rangorde waarbij de veren in het rond vliegen. Toch moet je dat laten gaan zolang het niet echt uit de hand loopt, als ze het nu niet uitvechten doen ze het later toch wel. Zijn er meerdere hanen in een groep (dat kan alleen als de hanen samen of als kuiken in de groep zijn opgegroeid, zet dus nooit een nieuwe haan in een groep waar al een of meer hanen zijn) dan is de rangorde binnen de hanen heel strak bepaald. De chef-haan duldt de andere hanen alleen aan de buitenkant van de groep en niet in de buurt van de hennen. De buitenkant van de groep is, met het oog op rovers, ook de gevaarlijkste plek, dus dat is wel slim bekeken van de chef ;) Een afgedwaald hennetje wordt door de mindere hanen wel gedekt, maar zodra de chef het ziet moet hij benen maken. Kleine schermutselingen tussen de hanen zijn normaal. Het gebeurt ook wel dat bepaalde hennen zich bij een "mindere" haan aansluiten en dat de groepen overdag gescheiden door de tuin zwerven. Het nachthok wordt dan vrijwel altijd nog steeds als gezamenlijke slaapplaats gebruikt. Vaak zullen de mindere hanen pas in het hok mogen als de chef al is ingedut, sommige slimmerds zorgen ervoor dat ze al vroeg in het hok zitten. In mijn groepen slapen hanen gebroederlijk naast elkaar in het hok, maar overdag lopen ze met hun eigen hennen rond en zorgen ervoor dat ze elkaar niet tegenkomen. Zodra ze elkaar zien buigen ze af en lopen een andere richting uit. Ze hebben ook duidelijk het terrein hier verdeeld in territoria, het gebeurt maar zelden dat een groep op het terrein van een andere haan komt. Het bezoeken van de voerplaats gebeurt maar door een groep tegelijk. Hennen van verschillende groepen eten wel samen, maar als er al een haan bij de voerplaats is wachten de ander hanen tot hij weg is, dat geldt ook voor de chef. Onder de mindere hanen bestaat ook weer een rangorde. Leven hanen zoals omschreven in een groep, dan heeft de chef een zware baan! Hij moet de hele dag op de concurrenten én op de hennen letten en een moment van ziekte of zwakte betekent dat hij zijn plaats onmiddellijk kwijt is. Zodra dit gebeurt gaan de mindere hanen vechten om chef te worden, meestal is dat in een paar dagen bekeken en vloeit er weinig bloed. De oude chef wordt meestal niet meer geaccepteerd, loopt helemaal alleen, mag soms niet meer in het hok en sterft soms na korte tijd. Dit is door de natuur zo geregeld om zoveel mogelijk "vers" bloed in een groep te krijgen. Een haan die geen andere hanen om zich heen heeft wordt vrij oud, een haan in een groep dus minder oud. Vluchten of vechten? Kippen zijn vluchtdieren. Hoewel sommige hanen tegen de verzorger agressief zijn zullen ze de hennen bij aanvallen van buitenaf vrijwel nooit verdedigen. Ook al springt de haan tegen het gaas als bijvoorbeeld de hond langsloopt, als hij vrij in de tuin loopt zal hij doorgaans maken dat hij wegkomt als diezelfde hond er aan komt. De haan weet heel goed dat hij achter zijn gaas veilig zit en best patserig tegen het gaas op kan springen. Alleen hennen met kuikens zullen hun kroost fel verdedigen. Als een dier van de groep wordt aangevallen is de rest van de groep er niet bij gebaat om het slachtoffer te helpen. Een nieuwe haan heb je als groep zó vervangen en een hennetje meer of minder maakt ook niet veel uit. (Het individu is minder belangrijk dan de groep). Verdedigt echter een hen haar kuikens dan kan zij het slachtoffer worden, maar haar kuikens hebben de kans om te overleven als ze al groot genoeg zijn of worden bemoederd door een andere hen uit de groep. Het individu is hier ook weer minder belangrijk dan de groep (in dit geval kuikens). Geluiden Kippen signaleren gevaar heel goed en geven met verschillende geluiden door aan de groep of het gevaar uit de lucht of op de grond valt te verwachten! Overvliegende vogels worden aan de groep met een geluid doorgegeven met een geluid dat klinkt als een langgerekt WROUAAAHH. Iedereen zoekt dan meteen een goed heenkomen in de bosjes. Komt het gevaar juist uit die bosjes dan klinkt een heel ander geluid. Deze geluiden zijn eenmalig en worden niet door de groep overgenomen. Let maar eens op de kippen dan zul je het merken! Een flink geschrokken kip maakt hoge, harde geluiden die meteen door de groep worden overgenomen. Het is voor de anderen dan blijkbaar onduidelijk waar het gevaar vandaan kwam en het op een brullen zetten is dan de beste verdediging. Een kip die een aanval van een roofvogel of ander dier overleeft heeft is vaak totaal in shock en zit verlamd in een bosje of onder een boom. Zo'n kip kun je het beste in het hok zetten en met rust laten. De vertrouwde omgeving moet het werk doen en de kip weer bij de positieven brengen. Het gebeurt vaak dat zo'n kip alsnog sterft door de stress. Kleuren Kippen zien kleuren. Ze worden vooral aangetrokken door de kleur rood. Een hen die aan de leg is heeft een knalrode kam, de haan wordt door de rode kam aangetrokken om met haar te paren.Is de hen aan het broeden, is ze ziek, in de rui of niet aan de leg, dan is het kammetje niet rood en trekt zij minder de belangstelling van de haan. Het heeft immers weinig zin om te paren met een zieke, broedende of niet leggende kip. Er komt dan toch geen nageslacht en als ze ziek is, loopt de haan ook minder kans om ziek te worden als hij niet met haar paart. Andersom werkt het ook, als de haan geen rode kam heeft dan is er iets met hem aan de hand en zal de hen niet snel met hem willen paren. Die voorliefde voor rood kan er ook toe leiden dat kippen een bloedende kip doodpikken. Hebben ze eenmaal bloed geproefd dan kunnen ze elkaar ook gaan pikken om aan bloed te komen. Dit gebeurt vrijwel alleen bij kippen die zich vervelen doordat ze in een te kleine of saaie ren worden gehouden en omdat ze niet kunnen vluchten. Intelligentie Zoals bij alle diersoorten heb je ook intelligente en wat minder intelligente figuren onder kippen. Vrijwel alles is terug te voeren op de basisinstincten zoals het krijgen van voedsel, de drift tot voortplanting, het verdedigen van nageslacht en zelfbehoud. Kippen kun je, afhankelijk van het temperament, met stukjes brood de gekste dingen leren. Sommige pikken dat heel vlot op en anderen leren het nooit. Ook bij kuikens die door de mens zijn grootgebracht zie je die verschillen. Sommigen hechten zich wel aan de verzorger (in beginsel altijd om het voedsel) maar anderen blijven schuw, ook al groeien ze op onder dezelfde omstandigheden. Alles valt en staat met de omstandigheden tijdens het opgroeien. Kippen die in een kleine ren met weinig afleiding en leermogelijkheden zijn opgegroeid worden buiten loslopend nooit zo handig als de dieren die buiten zijn opgegroeid. Echte affectie hoef je van kippen niet te verwachten. Bij een kip draait de hele wereld om voedsel. Zelf heb ik een hen die noodgedwongen door ons in huis is grootgebracht, in het borstzakje van mijn overhemd ging ze als kuiken mee naar de supermarkt en overal mee naar toe. Als snel liep ik met haar achter me aan door de tuin om haar aan de kippen te wennen. Het wennen in het hok bij de andere kippen was een hele toer, ze wilde helemaal niet bij die kippen! Uiteindelijk hebben we het toch voor elkaar gekregen en deze hen komt nog vaak buiten bij ons zitten, vooral als ze denkt dat je iets te eten hebt. Oppakken vindt ze minder leuk, ofschoon ze je 100% vertrouwt blijft oppakken een bedreigende handeling. De hen is wel uitgegroeid tot een zeer slim dier (maakt hordeuren open, sluipt naar binnen om het kattenvoer op te eten, valt wel eens op bed in slaap) maar echt intelligent is een kip gewoon niet. Het is ook in het geheel niet onbelangrijk te weten dat een kip een groepsdier is, één kip alleen is doorgaans geen succes. Hou daarom kippen (al of niet met haan) in een groepje van minstens 5 kippen. In de handel zijn kippenhokken die geschikt zijn voor drie krielen, maar dat is eigenlijk te weinig. Als één van die kippen zich wat minder voelt dan is ze meteen de klos. Een groep van 5 is een voor kippen wat normalere situatie.

Gevaren die een kip zoal bedreigen: Allerlei gevaren bedreigen een kip zodra ze overdag buiten losloopt. Misschien zijn er dingen waar je niet een 1-2-3 aan denkt zoals: de regenton, deze moet met een deksel of gaas worden afgedekt. de vijver; heeft deze scherp aflopende randen, plaats er dan een plankje in. Ook als de ijslaag weer gaat ontdooien en zwak wordt is de vijver levensgevaarlijk voor kippen. Eenmaal door het ijs gezakt komen ze er niet meer uit. In de zomer kunnen ze door de vele waterplanten denken dat ze er overheen kunnen lopen. de weg; sommige kippen wippen zo over de heg of hek de straat op. Vaak is een lijntje van paktouw boven heg of hek al voldoende om ze tegen te houden. Op paktouw kunnen ze niet zitten. Zorg dat voor of achter een heg kippengaas is zodat ze niet onder de heg doorkunnen. Neem in dit geval geen kippen die goed kunnen vliegen zoals Hollandse Hoenders en Lakenvelders. de auto; sommige kippen zitten graag onder de auto, vooral als het regent. Hou hier rekening mee en kijk even onder de wagen als je weggaat. allerlei vloeistoffen zoals bijvoorbeeld antivries en motorolie. Kippen drinken van alles en zullen dit vaak niet overleven. muizen- en ratten gif. Kippen zullen de korrels zonder meer opeten. Ook dode muizen worden door loslopende kippen wel eens aangepikt en opgepeuzeld! En als deze gevuld zijn met gif...... giftige planten: vogels kunnen (met mate!) heel goed tegen giftige bessen en zaden. Toch is het verstandig kippen die pas de vrijheid hebben gekregen om los te lopen weg te houden bij planten met giftige bessen of zaden (zoals Gouden Regen). Door een tijdje deze plekken met wat gaas af te zetten voorkom je dat ze als gekken de zaden/bessen oppikken. Zodra de kippen gewend zijn om los te lopen en van alles op te pikken kun je het gaas beetje bij beetje weghalen. let bij planten vooral op aardappelloof! Dat is bij kleine hoeveelheden al giftig voor mens en dier (dus ook voor geiten, konijnen etc). opsluiting; kasten, schuurtjes en garages zijn plekken waar een kip zich per ongeluk laat opsluiten. andere dieren. Zorg ervoor dat honden niet vanaf de straat bij je kippen kunnen komen en houdt op visite komende honden goed in de peiling. Als kippen gaan fladderen zijn ze voor een hond een prachtige prooi. (kleine) kinderen; een kip kan er nogal robuust uitzien, zij is het niet! Het gebeente van een kip is fragiel uitgevoerd en een aanrijding met een driewieler overleeft een kip vaak niet. roofvogels. Vooral in het late najaar zijn jonge roofvogels nogal eens overmoedig en proberen zij een kip te slaan. Zorg zo mogelijk voor wat struiken in de buurt van het hok. Als er kuikens zijn is er natuurlijk altijd gevaar van roofvogels, maar ook van eksters en kraaien. Katten willen dan ook wel eens een poging wagen. nertsen. Vlakbij ons is een nertsenfokkerij en hier ontsnappen dan ook regelmatig nertsen. Deze dieren zijn niet bang voor mensen en zullen je dan ook gewoon negeren en je kippen of konijnen pakken. Bij mij heeft zo'n nerts drie jonge konijnen gedood en hun moeder de ogen uitgebeten. Daarna had hij een roodpatrijs Wyandottekippetje te pakken. Ik trok voorzichtig aan de ene kant van de kip, de nerts aan de andere kant. Uiteindelijk liet hij toch los. Later hebben wij de nerts gevangen en, aangezien niemand (asiel, politie, dierenbescherming) wist wat we met hem aanmoesten, hebben we hem helaas maar naar de nertsenfarm teruggebracht.... de vos. In de zomer van 1998 heeft deze overdag (!) en soms vlakbij de keukendeur kippen gepakt. Nadat vijf hennen en een Wyandotte-haan waren meegenomen hebben wij rondom het gehele terrein (6000m²) gaas gezet van 1 meter hoog waardoor het voor de vos onmogelijk was een verrassingsaanval vanuit de struiken te doen. Nadien is er nog een hennetje overdag gebeten, maar de vos heeft haar niet kunnen meenemen. De kip heeft het na twee weken ziek zijn (shock) toch nog overleefd! Dit was ons tot nu toe nog nooit overkomen. Ook de buren werden door deze vos geteisterd. Later hoorden wij dat er een vos was overreden en nadien is het rustig geweest (klopklop...). ontwormmiddelen voor vee. Soms worden deze in korrelvorm verstrekt. Kippen eten gemorste korrels op. Dit is niet bevorderlijk voor een kip en ook niet voor je eieren. Heb je andere dieren zoals geiten, paarden etc. geef deze dan 's avonds in de stal hun wormenkuur en haal de volgende ochtend de mest uit de stal en gooi deze niet in de tuin of op de mesthoop. Ontwormmiddelen die de kip binnen kan krijgen via de mest zijn in grotere hoeveelheden dodelijk! Ontwormmiddelen met bijvoorbeeld Ivermectine blijven maar liefst 28 dagen in het kippenlijf. In die periode kun je de eieren (of de kippen) niet eten! ringen om de poten. Het is mij nu al enkele keren gebeurd dat er door de ringen van de fokker ongelukjes zijn gebeurd of dat die erger afliepen als zonder ring. Een keer is een kip in een braamstruik blijven hangen en zat ze met haar ring muurvast! Een andere keer was een kip ergens klem komen te zitten en was de ring vervormd en knelde haar poot af. Deze kip heeft twee weken in een doos gezeten met een lamme poot, het geneest zeer langzaam. Eigenlijk kun je de ringen dus beter met een tangetje doorknippen en verwijderen. Laat je niet ontmoedigen door alles wat hier boven staat, generaties zijn opgegroeid met loslopende kippen en ja, af en toe zal er eentje sneuvelen. Maar dat is nu eenmaal een (natuurlijk) risico. Je kippen scharrelen wel lekker rond op zoek naar een wormpje of iets anders, en dan zo'n heerlijk stofbadje.... de kippen hebben gewoon een goed leven!

Het ei en uitbroeden van eieren Het ei Wat is nu eigenlijk een ei? Omdat het ei zo gewoon is vergeten we vaak hoe bijzonder de weg is die het ei van de eierstok in de kip naar het nest (of de winkel) aflegt. Het proces begint met de enkele duizenden onrijpe eicellen die de kip bij haar geboorte in haar eierstok heeft (een kip heeft maar één eierstok). Als de hen geslachtsrijp is, worden deze eieren één voor één rijp; als er twee tegelijkertijd rijp worden, ontstaat een ei met een dubbele dooier. (In feite is dit een afwijking! Een ei met twee dooiers zal, als het wordt uitgebroed, nooit twee gezonde kuikens kunnen bevatten.) Het rijpingsproces duurt enkele weken, maar versnelt zich ongeveer een week voor de ovulatie. Als de kip dan maar één of twee keer per dag eet, in plaats van de hele dag door, zijn in de eierdooier duidelijk laagjes pigment te onderscheiden. Het is dan ook belangrijk dat een kip altijd voer tot haar beschikking heeft, in de natuur eet zij ook de gehele dag door. In de week voor de ovulatie neemt de eierdooier sterk in grootte toe: er moeten immers voldoende voedingsstoffen in opgeslagen worden voor de broedperiode van drie weken. Met de ovulatie wordt het startsein gegeven voor de opbouw van de rest van het ei. De eicel, genesteld in de nu voltooide dooier, wordt afgestoten door de eierstok en komt terecht in de trechtervormige opening van de eileider, een buis van ongeveer 60 cm (!) lengte. Als de hen in de afgelopen weken gepaard heeft, zal het boveneinde van de eileider sperma bevatten, waardoor de eicel bevrucht kan worden. Na ongeveer een kwartier bewegen eicel en eidooier zich verder naar een ander gedeelte van de eileider, waar binnen enkele uren zich vier afwisselend dikke en dunne lagen eiwit over de eierdooier vormen. Bij de eerste laag worden de hagelsnoeren gevormd, dit zijn de strengen waarmee de eierdooier aan de eierschaal vastzit en in het midden van het ei gehouden wordt. In het volgende gedeelte van de eileider worden eidooier en eiwit gewikkeld in twee sterke, dunne vliezen. die bijna geheel aan elkaar vastzitten. Er is één open plekje, waar zich later een luchtbel zal vormen om het kuiken van de eerste ademteugen te voorzien. De vliezen dienen voornamelijk als bescherming tegen bacteriën. Gedurende de volgende vijf uur wordt het ei opgepompt. Water en zouten worden uit de eileiderwand door de vliezen in het eiwit gevoerd. De laatste fase, de vorming van de eischaal duurt ongeveer veertien uur. De schaal bestaat voor ongeveer 4% uit eiwit en voor 95% uit calcium-carbonaat. Een groot gedeelte van deze benodigde kalk wordt uit de botten van de kip gehaald! Als laatste komt er een soort wasachtige laag om het ei, waardoor vochtverlies wordt tegengegaan. Dan is het ei klaar om gelegd te worden. In totaal is hier 25 uur aan gewerkt! Uit bovenstaande volgt dan ook dat een hen die aan de leg is ongeveer elke 25 uur een ei legt. Het moment van leggen schuift dus steeds elke dag een uur op. Je kunt in het nachthok legnesten maken of als je loslopende kippen hebt, deze ergens anders maken Zelf heb ik fruitkistjes, een eendenkorf en oude geluidsboxen in gebruik. Klik op de foto om hem groter te zien. Een hen legt in principe het hele jaar door, behalve als ze broeds is en tijdens de rui. Dan heeft ze al haar energie nodig om een nieuw verenpakje aan te maken. In de maanden december en januari komt de leg op een laag pitje te staan. Dit is de donkerste periode van het jaar en is voor de hen een periode om een beetje tot rust te komen en energie te verzamelen voor het voorjaar om dan weer veel eieren te leggen en te broeden. Sommige mensen doen dan verlichting aan in het kippenhok om zo toch de leg af te dwingen. Meer hierover kun je lezen op mijn pagina "Het jaar door" dat je aan de linkerkant in het menu kunt vinden. Zelf ben ik van mening dat je de kippen in hun waarde moet laten en ze niet moet dwingen tegen hun natuur in te handelen. Mochten er niet genoeg eitjes in deze periode zijn dan koop je toch gewoon scharreleieren, die worden toch wel geproduceerd voor de winkel. Storingen in de leg komen vaak doordat de hen te dik is of door fouten in de voeding. Het grootste gedeelte van de voeding moet bestaan uit legkorrel/meel. Groente en graan met mate bijvoeren. Loslopende kippen eten veel gras en klaver dat kalk bevat. Groente zoals sla en andijvie bevat nauwelijks kalk en moeten daarom niet de plaats van legkorrel innemen. Zorg dat er altijd kippengrit beschikbaar is, ten eerste voor een goede spijsvertering en ten tweede omdat daar iets kalk uit wordt opgenomen. Afhankelijk van het ras heeft een hen de topjaren van het leggen de eerste twee jaar van haar leven. Bij het normaal houden van hennen zonder winterverlichting blijft de productie zo'n jaar of vijf op een behoorlijk peil. Bewaren van eieren Consumptie-eieren kun je het beste zo snel mogelijk rapen en in eierdozen in de koelkast bewaren. Af en toe keren houdt de dooier goed in het midden. Daarom is het bewaren in eierdozen beter dan in het eiervakje dat in veel koelkasten zit; je kunt ze makkelijker keren en het zorgt dat de eieren minder snel uitdrogen en luchtjes van andere etenswaren overnemen. Ze blijven ongeveer 14 dagen goed. Broedeieren moeten ook in een eierdoos bewaard worden en elke 12 uur gekeerd worden, om te voorkomen dat de dooier aan de schaal gaat vastkleven. Bewaartemperatuur 10-13 graden Celsius, dus NIET in de koelkast, maar in een kelder of koele kamer. Nooit afwassen omdat het beschermlaagje er dan af gaat, eventuele kippenmest er voorzichtig af krabben. Na 14 dagen gaat de kiemkracht van de eieren afnemen, dus is het zaak voor die tijd met broeden te beginnen. Broeden... of niet? Zomaar ineens is er een hennetje broeds. Ze zit met een ernstig smoeltje op haar eieren, blijkbaar doof en blind voor haar omgeving. En dat is maar goed ook want drie weken op een partijtje eieren zitten is geen pretje lijkt me. Vaak is zo'n nestje op een verborgen plekje in de hooischuur of onder een struik, maar ook wel eens gewoon in het hok. Je kunt natuurlijk de eieren weghalen, maar het hennetje blijft doorgaans broeds. Elke keer zal ze toch weer proberen ergens haar eigen of de eieren van een andere hen uit te broeden. Dit kan een tijdje duren maar het gaat vanzelf weer over. Een hen hóeft niet te broeden en het is ook niet zielig om eieren weg te halen, doe dat wel meteen als je de eerste verschijnselen van broedsheid ziet, dan is het vrij snel over. Laat je de kip toch een week op de eieren zitten dan kan het een tijd duren voordat de broedsheid over is. Een broedse hen herkennen we, behalve aan het gedrag, aan nog twee dingen; een kale plek op de borst en het kammetje is niet zo rood meer. Overigens is de kam van een hen in de rui ook meestal niet rood. De kale plek op de borst is bestemd om zoveel mogelijk lichaamswarmte aan de eieren af te geven; dons en veren isoleren immers. Het kammetje is niet meer rood om zo min mogelijk op te vallen als ze ergens zit te broeden en ook om niet de aandacht van de haan te trekken. Een hen met een niet-rode kam zal minder aantrekkelijk voor de haan zijn dan eentje met een knalrode kam. Bij het broeden kan de hen een opdringerige haan bepaald niet gebruiken. Wil je de hen laten broeden en doet zij dat niet toevallig in het hok of op een andere veilige plek waar de vos er niet bij kan, dan zul je maatregelen moeten nemen. Ik gebruik hiervoor kattenmanden (zie foto) die ik eens bij de HEMA voor zo'n 10 Euro heb gekocht. Een beetje hooi erin en daarop de eieren en de hen. 's Morgens kun je de mand buiten op een droge plek zetten en het deurtje opendoen zodat de hen eruit kan om te eten en haar behoefte te doen. 's Avonds gaat het deurtje dicht en zet je haar met de mand in het hok of op een andere veilige plek. Zo gaat dat dus drie weken door. Na die drie weken komen de eieren uit en zul je de hen met haar kuikens ergens onder moeten brengen. Overdag broeden tussen de hooibalen en 's nachts veilig in de bijkeuken. Voor de foto is even het deurtje dicht, maar dat moet je wel openzetten overdag. Wanneer broeden Zorg ervoor dat de eieren vóór de langste dag van het jaar (half juni) of uiterlijk eind juni uitkomen!! Dus begin uiterlijk eind mei/begin juni met broeden. De kuikens kunnen dan voldoende uitgroeien om de winter te kunnen doorstaan. Elk jaar in september bereiken mij weer vele vragen van mensen die hun hen tóch te laat hebben laten broeden en met pasgeboren kuikens zitten, zelfs in september/oktober kan het al flink fris en vochtig zijn en dat is rondom slecht voor de kuikens. Ze zullen ook niet voldoende uitgroeien en hun eerste echte verenpakje hebben zodat je de kuikens binnen zult moeten gaan houden! Zet ook nooit kuikens van een andere kip onder een broedse hen of bij haar eigen kuikens, ze zal ze vrijwel nooit accepteren en doodpikken. Hoeveel eieren? Het broeden is als het goed is iets waar men zich nauwelijks mee hoeft te bemoeien. Als gelang naar de grootte van de hen en het aantal gewenste kuikens laat je de kip op niet teveel eieren tegelijk broeden. Een Wyandottekriel kan maximaal 10-11 eieren uitbroeden, beter is echter een stuk of zes tot acht. Je kunt er beter oog op houden en de hen ook! De eieren merk je met potlood (geen stift of pen: de inkt kan vergif bevatten), zodat, als er per ongeluk nieuwe eieren worden bijgelegd door de hen of door een andere hen, je de nieuwe eieren weg kunt halen. De eieren moeten allemaal vanaf de eerste broeddag tegelijk worden bebroed met het oog op het tegelijk uitkomen van de eieren. Eieren die later moeten uitkomen zullen door de hen, als zij een stel kuikens heeft, worden verlaten en komen dus uiteindelijk toch niet uit... Tijdens het broeden en het schouwen van de eieren De broedtijd is 21 dagen. Na 7 dagen broeden neem je de eieren even weg en neem je deze uiterst voorzichtig mee naar binnen. Daar heb je dan alvast een binnenkant van een WC-rol bewaard waar je het ei voorhoudt en het ei dus tegen een sterke lamp in kunt doorkijken, als door een telescoop. Dit gebeuren heet een schouwen (je "schouwt het ei" zoals dat zo mooi ouderwets heet). Zie je door het ei een soort "adertjes" lopen dan is er leven in het ei en kun je een blijde geboorte tegemoet zien. Eieren die als het ware klotsen alsof er water in zit zijn niet bevrucht en kunnen naar de biobak verhuizen. Twijfel je dan doe je alle eieren weer terug onder de hen. De eieren moeten zo snel mogelijk weer terug! Vermijd schokken en temperatuursverschillen. Tips voor het schouwlampje: Misschien kun je zelfs ergens een schouwlamp op de kop tikken. Het is dus een buisje met een lampje erin waarop je dan het ei houdt. Je kunt dan scherp de inhoud bekijken! Deze lampjes kosten rond de 10 Euro bij bijvoorbeeld een handel in broedmachines of landbouwwinkels zoals Welkoop en Boerenbond. Ben je een beetje handig dan maak je het zelf van een stukje plastic buis van 10 centimeter lang en een doorsnee van ongeveer 4 centimeter zodat er een lampje (schakelbord lampje) in kan. heb je toevallig een schemerlamp o.i.d. staan met een kaarslampje of schakelbord lampje erin dan kun je met het wc-rolletje ook schouwen. Plaats het rolletje over het lampje en plaats daarbovenop het ei (wel vasthouden natuurlijk), dan werkt het hetzelfde als een schouwlamp. Laat het kartonnetje niet op de lamp i.v.m. brandgevaar! Weer 7 dagen later moet je dit "schouwen" nog eens doen en dan moet je toch echt een donkere bol in het ei kunnen zien zitten en ook de luchtkamer in het ei wordt groter, denk niet dat het ei halfleeg is en weggegooid kan worden! Bij twijfel weer terug onder de kip.Op de 20e en 21e dag kun je, als het erg droog weer is, een klein beetje warm water in het nest sprenkelen, dan lopen de eieren niet de kans erg uit te drogen waardoor het eivlies, dat net onder de schil zit, keihard wordt en het kuiken dit taaie vlies niet kan doorpikken en zal stikken. Niet overdrijven met het water.. een klein beetje is genoeg. Is het 's ochtends goed bedauwd en heeft de hen door nat gras gelopen dan zal het vocht dat aan de hen zit voldoende zijn. Je hoeft zich geen zorgen te maken als de hen soms geruime tijd van het nest is, dit luchten van de eieren is precies zoals het hoort. Het ei scheidt allerlei gassen af die uitgewisseld worden tegen zuurstof. Hoe verder de broedcyclus is, des te langer gaat de hen een of twee keer per dag van het nest. Tot op de laatste dag, waarop zij, tot de eieren zijn uitgekomen, niet meer van het nest gaat. Bemoei je niet teveel met de broedende kip, ze zorgt echt wel voor zichzelf en zal haar nest verlaten om te eten en drinken als er niemand in de buurt is omdat ze dat, heel logisch, veiliger vindt voor haar eieren of kuikens. Controle op de voeding is simpel door een afgepaste hoeveelheid voer klaar te zetten en later te controleren of er van gegeten is. Zand rondom de voerbak strooien en gladstrijken (eventueel wat vochtig maken) geeft ook een controle of de kip bij de voerbak is geweest omdat ze op het gladgestreken zand sporen achterlaat. De kip eet en drinkt dus wanneer het háár uitkomt en niet wanneer de kippenliefhebber dat wil. De kip bij thuiskomst van je werk van het nest plukken en buiten zetten werkt dus niet, het maakt de kip alleen maar van streek. Het is moeilijk, maar ga dus niet constant kijken naar de broedende kip, vooral als de eieren moeten uitkomen kunnen sommige mensen het maar niet laten om elk uur te gaan kijken en onder de kip te voelen. Je verstoort daarmee de vochtige atmosfeer onder de kip die juist nodig is om het ei niet te laten uitdrogen. Het eivlies dat in het ei zit wordt dan hard en kan niet meer door het kuiken worden stukgepikt, dus het ei komt niet meer uit! Eenmaal uitgedroogd eivlies wordt niet meer zacht door water bij te sprenkelen. Het is voldoende is om 's ochtends en 's avonds even onder de kip te voelen of er lege eischalen zijn en deze weg te halen. Doe dit niet met de hele familie maar zorg voor rust! Eieren die langer dan 23 dagen onder een broedende hen liggen moet je weghalen, die komen niet meer uit. Vaak zijn deze eieren bedorven en kunnen bij de geringste aanraking uit elkaar ploffen en dan heb je een enorme bende in het hok! De bedorven inhoud zit vol bacteriën en kan dus voor allerlei narigheid voor de kuikens of andere broedeieren zorgen. De oorzaak voor het niet uitkomen van de eieren kan zijn: een niet bevrucht ei, een afgestorven kuiken, storingen in temperatuur en/of vochtigheid tijdens het broeden, eieren die gewassen zijn en hun bescherminglaagje kwijt zijn, eieren die later bijgelegd zijn dan de andere eieren of een misvormd kuiken. Een kuiken uit het ei helpen is geen goed idee. Vaak is de dooier niet geheel in de buik getrokken of springen er adertjes die nog door het ei lopen en deel uitmaken van de bloedbaan van het kuiken. Door infectie zal het kuiken vrijwel altijd sterven. Laat dus de natuur haar gang gaan help geen zwakke of misvormde kuikens op de wereld. De verdere zorg voor de kuikens kun je lezen op de pagina Kuikens en hun opfok. Broedmachine en literatuur hierover. Ben je wat verder gevorderd in het broeden en de kuikenopfok, dan kun je je misschien ook eens wagen aan het broeden met de broedmachine, een prachtig gebeuren, maar een heleboel werk waar je van tevoren echt even op moet studeren. Dingen die je beter niet kunt doen met een broedmachine: Ga niet meteen eieren uitbroeden, maar draai de machine eerst een paar dagen zonder eieren om te kijken hoe de temperatuur en luchtvochtigheid zich houden Zet de machine niet op een drukke plek zoals in de huiskamer of keuken. Een logeerkamer of kelder is beter. Daar is het rustig en blijft de omgevingstemperatuur en luchtvochtigheid veel constanter. Ga nooit zomaar op de gok wat uitbroeden, want als de temperatuur en de luchtvochtigheid niet exact goed zijn krijg je misvormde kuikens! En dat zou toch niemand toch op zijn geweten willen hebben.... Broed niet buiten het normale seizoen waarin kippen zelf ook broeden. Dus broed alleen eieren uit in het voorjaar. Besef dat als je toch buiten het seizoen wil broeden, de eieren van mindere kwaliteit zijn (zwakke kuikens of eieren die niet uitkomen) en dat je de kuikens binnen zult moeten houden! Dat geeft een enorme bende in huis, weet waar je aan begint! Kuikens uit een broedmachine moeten onder een speciale broedlamp of warmteplaat worden gehouden, dat brengt kosten met zich mee. Je kunt niet volstaan met een gewone gloeilamp, deze straalt veel te veel licht uit zodat de diertjes 24 uur per dag in een enorme lichtkegel zitten. In de handel (bijvoorbeeld Welkoop) zijn donkerstralers (speciale warmtelampen) te koop die veel beter zijn voor kuikens. Wil je meer weten dan kan ik het boekje "Broeden van hoender- en dwerghoendereieren" van de heren Hoving en IJpma aanraden. Dit is niet in de winkel te koop, maar misschien kun je er viavia of op rommelmarkten aan komen. Er staat werkelijk alles in wat je moet weten over het uitbroeden van eieren in de broedmachine maar ook over het broeden onder de kip. Het staat vol met beschrijvingen en tekeningen hoe het ei er uit hoort te zien na x-dagen broeden en verder over het hoe en waarom van broeden en de opfok van de kuikens.

De kip door de seizoenen heen VOORJAAR Seizoen om nieuwe plannen uit te broeden. Wil ik nog meer kippen gaan uit laten broeden en welke dan... In het begin was ik altijd heel hebberig om zoveel mogelijk rassen te hebben en dan van alles wat. Zo heb ik dus nu kruisingen rondlopen van onderstaande Kuifkip met Wyandotten en Brahma's. Blijkbaar is de kuif zowel als de voetbevedering qua vererving dominant, dus heb ik Wyandotten(?) met kuif en voetveren.... Ook in de kleuren zijn duidelijke dominante factoren aanwezig. Rood vererft blijkbaar sterk over dus heb ik Wyandotten met kuif en voetveren, gedeeltelijk (vooral de vleugels) in het rood. Onder de kuif is de kam toch sterk aanwezig dus krijg ik Wyandotte-hanen met kuif, grote kam met hoorntjes en voetveren (ze lijken een beetje op Brabanters). Misschien is de lezer van dit alles een rasfokker en stuit dit hem/haar tegen de borst. Toch wil ik hier even een klein lansje breken voor kruisingen van kippenrassen. Ik heb werkelijk prachtige hanen en hennen uit deze combinaties.... Als iemand deze kippen voor zijn plezier houdt is met kippen met duidelijke raskenmerken zoals kuif, voetbevedering of aparte kleur toch, behalve de tentoonstelling, iets leuks te doen. Zo komt bij mij wel eens een oud kippenboertje op visite die vroeger raskippen heeft gefokt en altijd over mijn kippen zegt "D'r klopt genene mallemoer van moar leuk benne ze wel". En dat is de kern van het verhaal, het moet leuk zijn. Wil je een serieuze raskippenfokker zijn die de dieren naar de tentoonstelling inzendt dan ben je op deze site misschien niet echt aan het goede adres. Deze kippen worden vaak binnengehouden en geconditioneerd om zo mooi mogelijk op de tentoonstelling te verschijnen. Niets mis mee, maar hier is een geheel andere instelling voor nodig. Zo kun je dus besluiten om eieren van een ander ras uit te laten broeden. Iets om dan wel even rekening mee te houden is het formaat van de broedhen en de aanstaande kuikens. Je moet geen grote rassen door een kleine hen laten uitbroeden, de hen kan deze kuikens niet goed warm houden. Ook andersom is niet in orde; een grote hen zal erg kleine kuikens misschien verpletteren door haar gewicht. Geef in voor- en najaar een wormenkuur. Kruisingen Hollands Kuifhoender x Wyandotte -------------------------------------------------------------------------------- ZOMER: Als het erg warm is zul je moeten zorgen dat het hok niet de gehele dag in de brandende zon staat. Doe het hok dan zo laat mogelijk dicht (nooit open laten vanwege de vos!). Kippen kunnen beter tegen kou dan tegen hitte, dus zorg voor schaduw als de kippen in een ren zitten. Zorg ALTIJD voor water. Zet meerdere drinktorentjes of schalen neer om voor voldoende drinkwater te zorgen. Kippen drinken niet veel in een keer maar ze drinken wel vaak. Net zoals bij de mens bestaat een kippenlijf (en ook de eieren) voor minstens 50% uit water. Is er geen water dan zal als eerst het leggen van eieren ophouden, omdat het lichaam ingesteld is op zelfbehoud. Eigen lijf eerst! Vooral kuikens zijn zeer gevoelig voor gebrek aan water. -------------------------------------------------------------------------------- NAJAAR/HERFST: Soms al voor de herfst maar meestal in oktober gaan de kippen in de rui. Ze zorgen dan voor een nieuw verenpakje voor de winter. Strooi gemengd graan om voor oliën en vetten te zorgen. Dit is trouwens het gehele jaar door aan te bevelen. Ik geef Kuikenzaad 3 van het merk Havens het gehele jaar door omdat dat het vele soorten graan bevat in niet te grote korrels zodat eventuele opgroeiende kuikens ook mee kunnen eten. Natuurlijk zijn ook hier vele andere goede merken te krijgen, let er op dat er niet alleen maar gerst of grof graan in zit. Dat vinden ze minder lekker, maar wordt vaak zo verkocht omdat het goedkoper is. Je zult zien dat ze de gerst toch laten liggen zodat je alleen maar voor de vrije vogels voert..... Geef een wormenkuur. -------------------------------------------------------------------------------- WINTER De winter is als het vriest is het altijd even een probleemtijd. De kippen MOETEN water hebben anders stoppen ze met de leg of verzwakken ze. Gooi als het vriest 's avonds de drinktorentjes leeg. Als ze 's morgens bevroren zijn heb je er veel meer werk aan om ze weer te ontdooien! Heb je meerdere drinktorentjes, zet dan 's avonds vast een gieter met water bij de verwarming, dan is die 's ochtends op de juiste temperatuur om buiten alles weer te vullen. Denk erom dat in die gieter geen bestrijdingsmiddel, plantenmest of iets dergelijks heeft gezeten. Koop anders een nieuwe en hou die apart voor de kippen. In de handel zijn van die flexibele verwarmingen verkrijgbaar die je in het drinktorentje legt. Deze worden door een verlengsnoer aangesloten. Safety first dus wel even uitkijken. 's Ochtends lauw water in een drinktorentje geven als je niet zo'n verwarming hebt. Geen echt warm water geven vanwege de damp die zich dan op de kam en kinlellen afzet en zo voor bevriezing kan zorgen. Zo mogelijk 's middags en tegen de avond nogmaals vers lauw water geven. Ook geen zout of suiker toevoegen, daar krijgen ze alleen maar nog meer dorst van. En zeker geen antivries, zoals iemand mij een keer vroeg, antivries is zeer giftig! Ruim gemengd graan voeren en legkorrel stond natuurlijk altijd al continue tot hun beschikking. Voer geen vetbollen of ander voer voor buitenvogels, dat is te vet en veroorzaakt problemen met de spijsvertering. Wat eventueel op de grond valt mogen ze wel opeten als het niet teveel is. Zo mogelijk meerdere keren per dag eieren van de legplaatsen halen om bevriezing te voorkomen. Bevroren eieren barsten uit elkaar omdat ze voor meer dan 50% uit water bestaan, en bevroren water zet uit.... Veel mensen denken dat het hok verwarmd moet worden. Beslist niet doen! De kip is een buitendier en enorme temperatuurverschillen tussen nachthok en buitenlucht veroorzaken alleen maar narigheid. Heel belangrijk is het absoluut tocht- en vochtvrij zijn van het nachthok. Er moet wel ventilatie zijn zodat vochtige lucht afgevoerd kan worden. Als zware vorst verwacht wordt is het verstandig om de kammen en lellen dun in te smeren met vaseline of uierzalf (Kruidvat). Dat voorkomt het neerslaan van condens op de kammen en lellen die daardoor bevriezen. Sommige in de handel verkrijgbare kippenhokken zijn vrij hoog, zorg daarom dat het hok bij stormen en sneeuwval niet om kan vallen! Ik heb zelf eens bij Intratuin een hok tegen de vlakte zien slaan. Hou je kippen in een ren, zorg dan dat minstens een gedeelte overdekt is, zodat er altijd een droog en sneeuwvrij stukje grond is. Haal sneeuw van het gaas/dak van de ren tegen instorten. Verlichting? Men adviseert wel eens om verlichting in het hok aan te leggen om in het najaar en winter de leg te laten doorgaan. Dit is een volstrekt onnatuurlijke situatie! De kip heeft op dat moment haar rust nodig om tijdens de rui en nadien op volle kracht voor het voorjaar en de zomer te komen. Een hen heeft als zij geboren wordt bijvoorbeeld een eierenbestand van 365 eieren aan haar eierstok. Na een jaar met licht geforceerd eierenleggen is ze dan uitgelegd en is ze fysiek "op". Deze hen in dit voorbeeld kan wel vier jaar eieren leggen op een normale natuurlijke basis, zonder verlichting in de winter. In werkelijkheid bevat de eierstok tussen de 800-1200 eicellen, de hoeveelheid is afhankelijk van het ras en gunstige omstandigheden bij het opgroeien. Wil je de leg toch met licht forceren dan doe je de dieren eigenlijk onrecht aan, een kip ís geen eierfabriekje en waarom wil iemand nou min of meer zijn eigen kleine legbatterij beginnen en dieren tot onnatuurlijk gedrag pressen. Bovendien is het maar de vraag of het lonend is, de aanschaf van lampen, armatuur, bedrading, schakelklok en energiekosten zijn niet gering in verhouding tot die paar extra eieren. Vergeet ook de voerkosten niet want een kip die veel legt eet dus ook veel meer. Een hen zal tijdens de winter toch nog wel eieren blijven leggen, dus helemaal zonder hoef je het niet te doen, en dan is er natuurlijk altijd nog het scharrelei of Biologisch Dynamisch ei in de winkel. Zie ook de Wintertips die in de winter op deze site altijd via het menu aan de linkerkant bereikbaar is. -------------------------------------------------------------------------------- Een prachtige Hollands Kuifhoender kan dus ook nog eens voor leuke kruisingen zorgen. Dit ras is wel een beetje eigenaardig, ze zijn doorgaans erg tam, maar ze kunnen niet rondom goed zien door de kuif. Deze kuif zal ook van tijd tot tijd bij de ogen wat moeten worden weggeknipt. Deze kippen zijn absoluut niet geschikt om op een druk erf of een tuin met kinderen te worden gehouden. Ze rennen bijvoorbeeld niet weg voor een aanscheurende driewieler omdat ze deze gewoon niet zien aankomen! Ook is er kans dat ze door veel lawaai, waarvan ze de oorzaak niet kunnen zien, enigszins overspannen worden. Deze kippen dwalen ook nog wel eens af en zien dan niet meer hoe ze bij het hok moeten komen en gaan gewoon maar ergens zitten afwachten. Je zult moeten zorgen voor een schuilplaats als het regent aangezien dan de kuif kletsnat over de ogen zakt. Deze kippen moeten ook alleen een drinktoren (en geen schaal) hebben om uit te drinken omdat anders de kuif nat en vies wordt. Dit ras wordt zelf niet of nauwelijks broeds, dus je zult voor een pleegmoeder moeten zorgen. Het zijn behoorlijk dure kippen die per stuk zo rond de 20 euro (of meer) kosten.

var z=1; function inzoomen(){ z=z+.1;document.body.style.zoom=z;} function uitzoomen(){ z=z-.1;document.body.style.zoom=z;} Pagina Zoom

Instructies: Deze site is het best te bekijken met een resolutie van 1024x768 ! Op deze site staan tientallen kippenwallpapers. Hieronder zal ik kort uitleggen, voor de mensen die het nog niet weten hoe je een plaatje als achtergrond in kan stellen. Zoals telkens al vermeld staat, zijn de kleine afbeeldingen die je ziet bij elk onderdeel thumbnails. Door erop te klikken kun je een groter exemplaar zien. Je kunt daar kiezen uit 2 resoluties. Dat opslaan van dat plaatje doe je d.m.v op je rechtermuiskonop de drukken als je op het plaatje staat en dan "afbeelding opslaan als" te kiezen. Je moet dus nooit het kleine plaatje al opslaan. Als je het plaatje gaat opslaan, zet deze dan in een map die je later terug kan vinden. Windows (98): Ga naar start en klik daar op instellingen en klik vervolgens op configuratiescherm. Dan krijg je een aantal mappen te zien en dan moet je "beeldscherm" kiezen! Als je daar op klikt kom je gelijk bij het goede venster uit. Als je daar op bladeren drukt kun je zo je gewenste foto opzoeken en instellen als achtergrond. Windows XP: BIj Windows XP gaat het iets anders in zijn werk. Je begint weer bij start en dan ga je naar configuratiescherm. Als je daar op geklikt hebt, krijg je een venster te zien en dan moet je op "vormgeving en thema's" drukken. Dan klik je op "beeldscherm". Je krijgt nu weer een nieuw venster te zien en nu moet je op het tabblad "bureaublad" drukken. Hier kun je dan weer via bladeren je gewenste plaatje als achtergrond instellen.

var fade_effect=1 //verander bovenstaande waarde in 1,2 of 3 voor een ander effect var eventobj=false var timer var previouscolor var ns6=document.getElementById&&!document.all if (fade_effect==1) { var darkmax=1 var lightmax=127 } if (fade_effect==2) { var darkmax=127 var lightmax=254 } if (fade_effect==3) { var darkmax=1 var lightmax=254 } if (fade_effect==4) { var darkmax=180 var lightmax=254 } if (fade_effect==5) { var darkmax=1 var lightmax=80 } var hexc = new Array('0','1','2','3','4','5','6','7','8','9','A','B','C','D','E','F') var redrgb=lightmax var greenrgb=lightmax var bluergb=lightmax var redcol_1 var redcol_2 var greencol_1 var greencol_2 var bluecol_1 var bluecol_2 var stepmax=15 var stepred=Math.ceil(stepmax*Math.random()) var stepgreen=Math.ceil(stepmax*Math.random()) var stepblue=Math.ceil(stepmax*Math.random()) function setrandomstep() { stepred=Math.ceil(stepmax*Math.random()) stepgreen=Math.ceil(stepmax*Math.random()) stepblue=Math.ceil(stepmax*Math.random()) } function makedarker() { redrgb-=stepred greenrgb-=stepgreen bluergb-=stepblue if (redrgbdarkmax) { redcol_1 = hexc[Math.floor(redrgb/16)]; redcol_2 = hexc[redrgb%16]; greencol_1 = hexc[Math.floor(greenrgb/16)]; greencol_2 = hexc[greenrgb%16]; bluecol_1 = hexc[Math.floor(bluergb/16)]; bluecol_2 = hexc[bluergb%16]; var backcolor="#"+redcol_1+redcol_2+greencol_1+greencol_2+bluecol_1+bluecol_2 eventobj.style.backgroundColor=backcolor timer=setTimeout("makedarker()",20); } else { clearTimeout(timer) setrandomstep() setTimeout("makelighter()",20) } } function makelighter() { redrgb+=stepred greenrgb+=stepgreen bluergb+=stepblue if (redrgb>=lightmax) {redrgb=lightmax} if (greenrgb>=lightmax) {greenrgb=lightmax} if (bluergb>=lightmax) {bluergb=lightmax} if (redrgb

• >> Schutters.net

Welkom op de Neijs Site van Leo:: interview :: Welkom!

//configure message message="KLIK OP WITTE BUTTON , HELE PAGINA " //animate text in NS6? (0 will turn it off) ns6switch=1 var ns6=document.getElementById&&!document.all mes=new Array(); mes[0]=-1; mes[1]=-4; mes[2]=-7;mes[3]=-10; mes[4]=-7; mes[5]=-4; mes[6]=-1; num=0; num2=0; txt=""; function jump0(){ if (ns6&&!ns6switch){ jump.innerHTML=message return } if(message.length > 6){ for(i=0; i != message.length;i++){ txt=txt+""+message.charAt(i)+""}; jump.innerHTML=txt; txt=""; jump1a() } else{ alert("Your message is to short") } } function jump1a(){ nfinal=(document.getElementById)? document.getElementById("n0") : document.all.n0 nfinal.style.left=-num2; if(num2 != 9){ num2=num2+3; setTimeout("jump1a()",50) } else{ jump1b() } } function jump1b(){ nfinal.style.left=-num2; if(num2 != 0){num2=num2-3; setTimeout("jump1b()",50) } else{ jump2() } } function jump2(){ txt=""; for(i=0;i != message.length;i++){ if(i+num > -1 && i+num < 7){ txt=txt+""+message.charAt(i)+"" } else{txt=txt+""+message.charAt(i)+""} } jump.innerHTML=txt; txt=""; if(num != (-message.length)){ num--; setTimeout("jump2()",50)} else{num=0; setTimeout("jump0()",50)}} if (document.all||document.getElementById){ jump=(document.getElementById)? document.getElementById("jumpx") : document.all.jumpx jump0() } else document.write(message)

• Leo Derks Interview

Ongedierte Er zijn er enige typetjes die je kippen het leven zuur kunnen maken en regelmatig voorkomen: Kalkpoten : veroorzaakt door de kalkpootmijt, een vervelend beestje dat in de poothuid tussen de hoornplaatjes op de poten huist en ervoor zorgt dat de hoornplaatjes open gaan staan en kalkachtige aanslag of korsten ontstaat omdat de poothuid probeert de ruimte tussen de openstaande hoornplaatjes op te vullen. Er zijn wel huismiddeltjes maar beter is bij de dierenarts een preparaat te halen. De huismiddeltjes (spijsolie, vetten eventueel "verrijkt" met petroleum, spiritus en andere voor kippen ongezonde stoffen) lijken te helpen, maar het is vooral het symptoom dat hier bestreden wordt! De kalkachtige aanslag verdwijnt, maar de mijten blijven in leven en wachten geduldig af tot je met smeren bent opgehouden om dan weer van voren af aan te beginnen. Een goede behandeling bestaat uit drie delen: 1) de korsten verwijderen 2) de mijten bestrijden en tegelijk het hok ontsmetten 3) voorkomen nieuwe besmetting. Stap 1 Om de korsten te verwijderen elke avond als de kippen op stok zitten de pootjes dik insmeren met Uierzalf van Bogena (Kruidvat afdeling Bodylotions). Dit is een enigszins ontsmettende zalf die goed waterbestendig en niet giftig is (en ook niet duur). Meestal is een dag of drie dagelijks smeren voldoende, desnoods langer volhouden. Niet aan de korsten gaan pulken of trekken, deze moeten vanzelf loslaten om wondjes te voorkomen. Als het buiten koud is kun je de zalf beter binnen bewaren omdat de zalf anders hard wordt. Handig is om een plastic handschoentje aan te doen bij de toepassing omdat de zalf heel vet en waterbestendig is en slecht van de handen afgaat. Overigens is de zalf ook voor jezelf goed te gebruiken bij ruwe of beschadigde huid. Stap 2 en 3 Daarna moeten de mijten zelf bestreden worden.Haal bij de dierenarts een middeltje hiertegen (geen vlooienpoeder o.i.d. voor hond of kat gebruiken). Een modern middel is 'Bodip' van Bogena; 1 eetlepel per 2 liter water, 1x per week poten indompelen, enige tijd herhalen tot het over is. De kalkpootmijten zullen zich ook in het bodemstrooisel bevinden, dus indien mogelijk dat ook vervangen. Ga je de kippen behandelen ontsmet dan de zitstokken (vooral ruimte tussen zitstokken en hok) en het gehele, lege hok met Halamid (drogist, landbouwwinkel). Het mooiste weer voor dit soort klussen is een droge, winderige dag, dan is het hok snel droog. Na reiniging van het hok smeer je de uiteinden van de zitstok(ken) heel dik in met Uierzalf en dan vooral tussen de aanhechting zitstok en hok. Een eventuele overlevende mijt die de schoonmaak heeft doorstaan kan dan niet weer op de pootjes komen, maar raakt vast in de Uierzalf en gaat dood. Op deze foto is goed het begin van kalkpoten te zien, de schubben op de poten zijn gaan uitstaan. Er is al een heel klein beetje witte aanslag te zien op de schubben links onder de ring. In dit geval kun je het beste de ring verwijderen om beter te kunnen behandelen en te voorkomen dat de ring gaat afknellen. De ring op de foto zat toch al te laag, een ring hoort boven de sporen te zitten! (Foto gemaakt door Gita Koekkoek). Bloedluis : deze woont niet in het bloed of op de kip maar in het hok waar de luis 's nachts op de kippen kruipt en bloed zuigt. Het is een heel klein spinachtig diertje. Bloedluis komt vooral in de zomer bij warm en vochtig weer voor. Kenmerkend is een eigenaardige geur, moeilijk te omschrijven maar heb je die eenmaal geroken dan vergeet je het nooit. Ik vind het lijken op de lucht van een natte dweil. Je kunt de kippen in het hok 's avonds onrustig horen zijn en constant met de poten horen tikken om de luizen te verwijderen. Schijn 's avonds eens met een zaklamp op de kippenpoten als de kippen op stok zitten, dan kun je ze zien.Ze zijn, als ze al bloed hebben gezogen rood (anders grijs), en krioelen over de poten heen. Bloedluis kan zeer gevaarlijk voor je kippen zijn! Bij een massale besmetting wordt zoveel bloed gezogen dat de kippen sterven! Kijk onmiddellijk het hok na wanneer de kippen de volgende verschijnselen vertonen: bleke kammen en lellen (tenzij ze broeds of in de rui zijn) minder of stoppen met leggen (tenzij ze broeds of in de rui zijn) scherp borstbeen (te weinig voeding of ondervoeding door bloedzuigen) Ook al zijn ze broeds of in de rui, doe toch veiligheidshalve een inspectie van het hok! Overdag kun je de bloedluis ook zien. Pak een vergrootglas en zaklamp en inspecteer het hok grondig, vooral in naden en kieren en aan de onderkant van zitstokken, mestplank en legnesten. Ook de buitenkant bekijken en dan vooral aan de onderkant van het hok als het op poten staat en onder de dakrand. Leg een vel wit papier in het hok en veeg wat stof uit het hok op het papier en kijk goed. Ook rode bloedstipjes op de eieren wijzen op bloedluis! Soms hangen in/om het hok grijze stofwebben die vol met bloedluis zitten. Start bij bloedluis onmiddelijk behandeling om sterfte van de kippen te voorkomen! Er zijn vele huismiddeltjes bekend waarvan er naar mijn weten geen een echt werkt. Ik heb zelf in die klamme zomer van 1998 last gehad van bloedluis (althans mijn kippen dus ;0). Van alles geprobeerd en uiteindelijk een bus Beaphar 404 (of Beaphar Duivenspray) gekocht en dat werkte. Vóór de klus: eerst even de gebruiksaanwijzing op de bus lezen, maar dat geldt voor alle bestrijdingsmiddelen. Doe oude kleren aan die direct na de klus in de wasmachine moeten (samen met de handschoenen die je gebruikte, ondergoed, sokken etc). De klus: het hok leegmaken (verpak het strooisel in een vuilniszak en sluit deze heel goed af en bespuit de zak aan de buitenkant, doe hem meteen in de vuilnisbak) en van binnen en buiten goed bespuiten. Eieren van tevoren weghalen. De bloedluis zit overdag niet op de kippen zelf, maar woont in het hok in naden, kieren en spinrag, dus de kippen zelf hoef je niet te behandelen. Is er erg veel bloedluis dan het hok na het sprayen (wacht een uurtje om de spray goed te laten inwerken) met water uitspuiten of met een emmer heet water met bijvoorbeeld wat bleekwater uitschrobben. Na 5 dagen het hok opnieuw behandelen met Beaphar 404 of Bogena Duivenspray. Twijfel je nog of alles wel weg is dan na 5 dagen nogmaals sprayen. Na de klus: behandeling van het hok smeer je de uiteinden van de zitstok(ken) dik in met Bogena Uierzalf (Kruidvat) en dan vooral tussen de aanhechting zitstok en hok. Een eventuele overlevende bloedluis die de schoonmaak heeft doorstaan kan dan niet weer op de pootjes komen, maar raakt vast in de Uierzalf en gaat dood.. Gebruikte hulpstukken zoals bezem, stoffer en blik etc onder water zetten in een emmer en een paar dagen laten staan. Direct douchen en je haar wassen, de luis is voor mensen ongevaarlijk maar de luis kan erg lang zonder bloed overleven, dus dan zou je werk voor niets zijn geweest. Heb je andere vogels (buiten of in huis!) let dan op dat die niet door jezelf met luis besmet worden! Bloedluis Wormen. Zie je in de ontlasting wormen (en in ieder geval elk voor- en najaar) behandelen tegen wormen. Info bij de dierenarts of dierenwinkel. Vaak kun je ontdekken of je kippen wormen hebben door in een plastic zakje wat strooisel uit het hok met daarbij wat verse kippenpoep te doen, gooi er iets lauw water bij en knoop het zakje goed dicht. Leg het op een warme plaats. Na enkele dagen kun je dan de wormen in het zakje zien en is het hoognodig tijd voor een wormenkuurtje! Niet alle soorten wormen kun je op deze manier ontdekken, maar veel soorten wormen wel. Het kost je alleen een plastic zakje om het eens te proberen. Vlooien en luizen. Alweer de dierenarts! Je kunt een preparaat krijgen dat in de nek gedruppeld moet worden. Er is ook Birdspray te koop (dierenwinkel, Welkoop). Gebruik geen middelen voor andere diersoorten zoals honden en katten! Vogels kunnen hier niet tegen. Ook zijn deze middelen bestemd voor dieren die niet voor consumptie zijn en die ook geen eieren leggen. Het ligt in de lijn der verwachtingen dat de kippen vlooienpoeder en dergelijke ook binnen krijgen en wie weet komen er stoffen van in de eieren! Persoonlijk eet ik geen eieren van mijn kippen als ze met wat voor middel dan ook behandeld worden.Een ei doet er 25 uur over om zich van eicel tot gelegd ei te ontwikkelen, veiligheidshalve hou ik zelf na een behandeling een periode van drie dagen aan waarin ik de eieren van behandelde kippen niet eet of als broedei gebruik. Kannibalisme / verenpikken Komt vooral voor doordat de kippen te dicht op elkaar leven en/of een saaie ren hebben waarin ze zich vervelen, door voedingsfouten of ongedierte. Bij loslopende kippen komt het zelden voor. Een enkele keer wil het wel eens spontaan voorkomen als een van de kippen een wondje heeft en de andere kippen daarvan proeven. Vaak is het maar 1 kip die ermee begint en dat is dan vaak de hoogste in rang. Zet zodra je de eerste symptomen van elkaar pikken constateert de boosdoener enige weken apart. In de tussentijd kunnen de wondjes helen en veren weer aangroeien. Duurt dat iets langer dan de kip nog wat langer apart houden. Vervalt de kip weer in haar oude gewoonte dan moet je de kip voortaan apart houden, wegdoen of (laten) afmaken. Doe je dat niet dan gaan alle kippen het doen en is het leed niet te overzien. Middeltjes als de kippen met hertshoornolie of andere spullen bespuiten helpen doorgaans niet. Het vervelende is dat je daar pas achter komt als andere kippen ook beginnen met pikken. Om te voorkomen dat dieren in een ren dit soort dingen gaan doen kun je ze een schep uit de composthoop geven, takken, bladeren en ander tuinafval in een hoek van de ren gooien, maar belangrijker is de ren zo groot en afwisselend mogelijk te maken. Een kip wil de hele dag scharrelen en in een kale ren ben je dan snel uitgescharreld. Bestrijdingsmiddelen, de dierenarts en huismiddeltjes Het is zaak snel te handelen zodra je ongedierte constateert. Bezoek een dierenarts of koop een middel in de dierenwinkel dat voor kippen bestemd is en ga niet zelf wat dokteren met huismiddeltjes, ook al bezweert die 'goede kennis' of 'kippenexpert' je dat dit of dat zo goed helpt. Vaak worden middelen zomaar lukraak toegediend (baat het niet dan schaadt het niet) en speelt het toeval een rol bij het verdwijnen van een kwaal of ongedierte.Sommige huismiddeltjes zijn volkomen onzin en gebruik van het gezond verstand helpt al veel bij de beoordeling van deze middelen. Zou je bijvoorbeeld water met chloor willen drinken? Nee toch? Dan lijkt het me logisch dat je dat ook niet aan je dieren geeft. Toch is dit ook een 'huismiddeltje' dat dan weer voor deze, dan weer voor gene kwaal wordt aanbevolen. Ook moet men niet vergeten dat vroeger voor dieren lang niet zoveel middelen beschikbaar waren en dat nu veel doeltreffender en ongevaarlijker middelen te krijgen zijn. Vandaar dat je huismiddeltjes beter met de nodige argwaan kunt beoordelen! Vergeet ook niet dat kippen kleine dieren zijn, een dosis van het een of ander voor een groter dier kan heel verkeerd uitpakken, zeker op vogels. Tenzij de dierenarts het voorschrijft en doseert, gebruik nooit op eigen (of andermans) houtje middelen die voor kippen niet zijn toegelaten of ontworpen. Heel erg in is momenteel het te pas en te onpas toedienen van middelen op basis van Ivermectine (bijvoorbeeld Ivomec, Animec, Panomec). Dit is een middel tegen parasieten bij schapen, koeien en paarden. Toch is veel op internet te lezen dat mensen de klepel hebben horen luiden maar geen idee hebben waar de Ivermectine-klok hangt en dit ook willen toepassen bij hun honden, katten en ook kippen. Dit, terwijl deze huisdieren elk apart zoveel verschillen van de grote landbouwhuisdieren waar de middelen voor bestemd zijn. Je kunt als niet-dierenarts zijnde niet beoordelen of en hoeveel van een middel moet worden toegepast, ook die goede kennis of kippenexpert kan dit dus niet beoordelen! Bovendien eet je van kippen de eieren (en eventueel het vlees) en weet je niet wat voor effecten je van middelen kunt verwachten. Zo wordt voor varkens bijvoorbeeld na behandeling met Ivermectineprodukten een "wachttijd" (dat is de tijd tussen de behandeling met een middel en het moment van slachten) van 28 dagen opgelegd! Voor niet-melkgevend rundvee is de wachttijd zelfs maar liefst 42 dagen, aan melkgevend rundvee mag het middel niet eens verstrekt worden! Onderzoeken hebben echter uitgewezen dat er na de wachttijd nog steeds resten van het middel in het vlees zitten!!! Maar de resten zouden 'binnen de norm' vallen. Ja ja.... Maar dit is dus de wachttijd voor varkens/rundvlees.. ik zou dus zeker het behandelen van dieren met dit spul niet aanraden, zéker niet als je de eieren en/of het vlees van je kippen eet!

Opfok van kuikens Waar doen we dat? Na de uitkomst van de eieren gaat de hen als zij de kans krijgt vaak weer met de kuikens naar het hok en dit is eigenlijk de mooiste oplossing. De andere hennen kennen haar en wee degene die de kuikens iets wil doen. Heb je katten, dan is het even aanzien hoe deze zich gedragen. Mijn vier katten zijn als de dood voor de hennen, zeker als ze kuikens hebben, maar de ene kat is natuurlijk de andere niet. Roodpatrijs Wyandotte-hennetje met kuikens op tafel De eerste week zijn de kuikens soms nog wel heel klein en is het beter ze met moeders in een in elkaar geflanst rennetje in een schuur o.i.d te zetten, wel zorgen voor wat verlichting en dik strooisel. (Kuikens nooit op zand houden, zand heeft de neiging om heel snel af te koelen waardoor de kuikens kou zullen vatten, met alle gevolgen van dien. Zand wordt ook weer snel warm en zal bijvoorbeeld onder een broedlamp of in de zon bloedheet worden waardoor de kuikens niet van de warmte zullen genieten maar deze juist zullen ontwijken en te veel zullen afkoelen.) Na een week kunnen ze best met moeders mee het hok in, tenzij het echt slecht weer is. Wel even in de gaten houden of er geen gekke dingen gebeuren. Wyandottekrielen in Buff-Columbia en Zwart met hun kuikens. Voedsel en water De kuikens voeren we vanaf de tweede dag (de eerste dag teren ze nog op de dooierzak uit het ei) Opfokmeel I, zoals dat heet. Ik voer altijd Kenner Opfokmeel I dat o.a. bij de Welkoop voor F 7,00 per zak van 5 kilo te koop is. Zodra die zak op is, meestal na 6-8 weken ga je over op Opfokmeel II (dat is er ook van Kenner) maar er zijn nog vele andere goede merken. Ik koop liever geen merkloos spul omdat je nooit weet hoe oud dat is en wat het precies is, maar kun je niets anders krijgen dan moet dat maar. Moeders eet meestal gewoon mee en we voeren haar wat graan bij. Tijdens het broeden en het apart zijn met de kuikens kun je beter geen legkorrel of legmeel voeren. De ontlasting wordt hier vaak dun van en leggen doet ze toch nog niet. Overigens is het raadzaam al voordat de kuikens zijn uitgekomen op pad te gaan voor Opfokmeel I, aangezien er natuurlijk meer mensen zijn die kuikens hebben, en Opfokmeel I dan vaak uitverkocht is. Als alles goed is gegaan en je hebt kuikens, dan is het raadzaam, om dezelfde reden, alvast een zak Opfokmeel II te gaan halen. Belangrijk is dat de kuikens (en moeders ook) altijd beschikking over schoon water hebben. Een niet te grote drinktoren is prima, geen grote schalen want daarin kunnen ze verdrinken! Als de kuikens erg klein zijn is een schaaltje gevuld met knikkers en water prima om uit te drinken, want ze kunnen er niet IN verdrinken. Een paar keer per dag kijken of het water niet met strooisel is volgeschoffeld! Ook het voer kun je beter een paar keer per dag geven want moeder zal dit meestal wegkrabben. Wyandottekrielen in Roodpatrijs en Gestreept met kuikentjes. Hennen of hanen? Wil je de kuikens houden dan kun je ze het beste zo snel mogelijk in het kippenhok wennen. Meestal gaat dit zonder problemen. Als heel snel krijgen ze echte veertjes en kun je soms al het onderscheid tussen hennen en hanen gaan zien, alhoewel dat soms best wel eens moeilijk is. Een ding is zeker: zodra het kraait is het een haan! Dat eerste kraaien is best aandoenlijk, als je een eigenaardig gehoest hoort wat heel in de verte op kraaien lijkt dan heb je dus minstens één haantje. Ook gaan de haantjes al snel schijngevechten met elkaar aan. Ze springen met de borst tegen elkaar of tegen de hen op en fladderen hierbij met de vleugeltjes. Haantjes krijgen meestal ook al snel lelletjes bij de snavel. De oude haan heeft vrijwel nooit problemen met de nieuwe haantjes, als het er niet teveel zijn kunnen ze gewoon blijven. Bij vechtrassen kan dit echter wel eens narigheid geven en zul je de jonge knapen apart moeten zetten. Als de kuikens groter worden zie je dat de hen zich steeds minder met de kuikens gaat bemoeien. Ze worden vaak afgekat door de andere kippen en komen helemaal onderaan in de pikorde. Vaak gaan ze met zijn allen rondzwerven en mogen ze pas als allerlaatste het nachthok in. Dit is normaal en als er geen serieuze slachtoffers vallen komt dit vanzelf goed. En nu maar afwachten of ze een beetje mooi worden...... Kuikens en de vijver Laat je de kuikens loslopen en heb je een vijver zet dan gaas rondom de vijver (hoeft niet zo hoog). Als er een kuikentje achterblijft zal hij de kortste weg kiezen om bij de rest te komen. Zit er dan een vijver tussen het kuiken en de rest dan zal het kuiken vaak in de vijver komen en verdrinken. Kuikens uit een broedmachine of zelf aangeschafte kuikentjes opfokken. Kuikens zonder hen die ze warm houdt moeten onder een speciale broedlamp of warmteplaat worden gehouden, dat brengt kosten met zich mee. Je kunt niet volstaan met een gewone gloeilamp, deze straalt veel te veel licht uit zodat de diertjes 24 uur per dag in een enorme lichtkegel zitten. In de handel (bijvoorbeeld Welkoop) zijn donkerstralers (speciale warmtelampen) te koop die veel beter zijn voor kuikens. Zelf gebruik ik warmteplaten die brandveiliger zijn, minder energie verbruiken en de kuikens een natuurlijk gevoel geven, ze kunnen, net als bij een hen, onder de plaat kruipen. Een voorbeeld van warmteplaten en broedlampen kun je op de site van Therbo zien. Bij de firma Broedmij kun je deze producten per postorder aanschaffen. Je kunt ook eerst een catalogus aanvragen waarin je alles rustig kunt bekijken. Adres: Broedmij, broedmachines en accessoires te Appingedam Tel.: 0596-624752 Fax: 0596-627913 Email broedmij@yahoo.com De eerste week na uitkomst van de eieren hou je de temperatuur onder de lamp/warmhoudplaat (gemeten op het strooisel) op 37 graden, elke week verminder je de warmte met 2 graden door de lamp hoger te hangen of bij de plaat de temperatuur bij te stellen door de plaat hoger op de poten te zetten. Uiteindelijk kom je dan op een temperatuur die gelijk is aan de buitenomgeving. Dat is dan gelijk het moment waarop je kunt beginnen met de kuikens naar buiten te doen, maar alleen met mooi weer en als het niet guur is. Heb je kuikens in de herfst of winter aangeschaft of uitgebroed dan zul je die tot het voorjaar binnen moeten houden! Dat geeft een bende in huis dus weet waar je aan begint! Er moet bij de eerste kennismaking met de buitenwereld een beetje zon zijn om ze te verwarmen. Ze mogen absoluut niet natregenen! Als het 's nachts erg koud is (het kan in juni wel aan de grond vriezen!) dan nog de kuikens onder een hoog hangende lamp houden. Gaan ze er niet meer onder maar houden ze elkaar warm door op een kluitje in het hok te kruipen, dan kun je de lamp weghalen. Het mooist is een hokje met uitloop zodat ze kunnen kiezen, onder de lamp of naar buiten. Bij hetbij de andere kippen in de ren doen moetje heel goed opletten dat de kuikens niet aangevallen worden. Doe dat dan ook in een weekend of als je tijd hebt om er op te letten. Meestal is de ruiperiode van de "oude" kippen het gunstigst. Het hangt ook een beetje van het ras van de oude kippen af. Sommige rassen zijn erg fel op nieuwkomers. In ieder geval de kuikens apart houden tot ze echt wat groter zijn en door de eerste rui heen zijn, dwz, ze krijgen nu al echte veertjes maar het dons moet echte helemaal weg zijn. Met groenvoer geven moet je erg voorzichtig zijn, het groenvoer mag niet nat of te koud zijn en zo vers dat je het zelf nog zou willen eten. Beter is om nog even te wachten tot ze wat groter zijn, als de kuikens diarree krijgen is het leed niet te overzien. Als ze wat ouder zijn kun je een struikje andijvie of sla in het hok ophangen en dan kijken of ze ervan eten. Zorg ervoor dat de kuikens voldoende ruimte en afleiding hebben en zo het aanleren van nare gewoonten als verenpikken en kannibalisme (zie ook bij ziekten) te voorkomen. Hier zie je mijn kuikens van Brahma, Parelhoenders en wat kruisingen.

Rasverenigingen Nederland is natuurlijk hèt land als het om verenigingen en clubjes gaat! Ook in kippenland zijn er veel verenigingen. Deze houden zich vooral bezig met het in stand houden van kippenrassen en het tot in perfectie fokken van deze rassen in vele kleurslagen. De fokkers brengen hiertoe vele kuikens groot, waarvan de meeste de tentoonstelling niet zullen halen omdat er een foutje in vorm of kleur is. Deze dieren worden vaak aan de liefhebbers verkocht die dat foutje toch niet zien maar hierdoor wel de beschikking krijgen over een prachtige raskip, die toch zoveel mogelijk aan de raskenmerken voldoet. Wil je echte tentoonstellingskwaliteit of zeer zeldzame rassen dan zul je daarvoor diep in de buidel moeten tasten, de dieren die niet voor de tentoonstelling geschikt zijn gaan vaak voor een redelijke prijs weg en kunnen dus mooi de tuin of ren bevolken. Onderstaande sites zijn van deze rasverenigingen, het zijn allemaal liefhebbers die je wellicht aan de gewenste kip in de gewenste kleur kunnen helpen. Dit zijn allemaal verenigingen die erkend zijn door de FK, de Nederlandse Federatie voor Kleindierenteelt. Zijn er adressen van rasverenigingen veranderd dan svp een emailtje naar mij. Voorzover aanwezig is de naam van de rasvereniging tevens een link naar de site van die rasvereniging. -------------------------------------------------------------------------------- Beschrijvingen van vrijwel alle rassen: Joke Osinga's rassen ABC Rasverenigingen kippen: Ancona club Antwerpse Baardkrielen club Assendelfter en Noord-Hollandse Blauwen club Australorp club Barnevelder club BKU: Brabanter- Kraaikop- en Uilebaard club Brahma club Brakelhoen speciaalclub Chabo Club Cochin club Drentse Hoen club Franse Hoender club Friese Hoender club Groninger Meeuwen club Hollandse Hoen Fokkers club Hollandse Krielenfokkers Club Jersey Giant Club Nederland Lakenvelder en Vorwerk club Langshan club Nederlandse Javahoender club Nederlandse Kuif en Baardkuif club Nederlandse Leghorn club Nederlandse Minorca Club Nederlandse Plymouth Rock club Nederlandse Rijnlander club Nederlandse Sabelpoot club Nederlandse Sussex, Orpington en Dorking club Nederlandse Sebright club Nederlandse Welsumer club Nederlandse Wyandotten Club New Hampshire fokkers club Rhode Island Red Club Speciaalclub Aziatische Vechthoen rassen Speciaalclub voor Belgische Hoenders en Dwerghoenders Speciaalclub Sulmtaler en Altsteirer Thuringer baardhoen- en krielen club Twentse Hoender club Vechthoenderfokkers vereniging Zeldzame Oorspronkelijke Belgische Krielen club Zijdehoender club

• Kippen Koppen
• Manintveld

• Clubdag2006
• Duiste - Standard
• Duitse - fotos
• Duitse - Sebright
• DwergHoenderS
• Interviews2006
• Jubileum
• Kippenhokken
• Kippenhokken,,
• Kleindier Feb 2006
• Kuiken1
• Leghorn , blauwpatrijs
• Rasbrochure
• SebriFok
• Sebright
• Sebright , rasbrochure
• Sebrightclub
• SpeciaalclubS

Tentoonstellingen De tentoonstellingen vinden plaats in het najaar en de winter. De kippen zijn dan door de rui heen en zijn op hun mooist. Als je nog nooit op zo'n tentoonstelling bent geweest is dat een eigenaardige ervaring, meestal komt je een golf van gekraai en gekakel tegemoet, vermengd met een enkele eendesnater of ganzegak. Meestal puilt de afgehuurde gelegenheid uit van de konijnen, kippen, duiven, eenden, ganzen, kalkoenen en fazanten, maar ook cavia's en kleurmuizen of ratten zijn vaak van de partij. Het kan echt een middagje uit zijn. Vaak zijn er dieren te koop, dan hangt er een kaartje bij de kooi met de tekst "te koop" erop en ook staat daar de (vaste!) prijs op en ook welk dier het betreft. Soms gaan er meer dieren in een koop, zoals bij een trio kippen. Weet je zeker dat je zo'n dier wilt kopen, dan haal je het kaartje bij de kooi weg en ga je daarmee naar het secretariaat. Daar betaal je en krijg je een afhaalbewijs. Informeer wanneer je het dier kunt afhalen, want je kunt het dier vrijwel nooit direct meenemen. Andere mensen hebben ook betaald om de dieren te zien en dan moeten natuurlijk wel alle kooien bemand blijven tot aan het einde van de tentoonstelling. Is het een meerdaagse tentoonstelling, dan kun je pas op de laatste dag afhalen! Kom je van ver en wil je niet twee keer reizen, laat het kaartje dan hangen, dan kan iemand anders het dier kopen. Vergeet bij het afhalen niet iets mee te nemen om de kippen in te doen! Tentoonstelling Ornithophilia in Utrecht, september 2000 Boven de kooien hangt het verslag van de keuring, daarop is te lezen wat goed of fout was volgens de keurmeester en welk predikaat het dier heeft gekregen. Op het kaartje staat nog meer info, zoals ras, geslacht, kooinummer, fokkersnummer en hoe oud de kip is. Staat er vrouw/jong dan is het een hen van het voorgaande seizoen. Staat er vrouw/oud dan is zij dus ouder op de ring kun je zien hoe oud. Nu is dat bepaald geen ouwe aftandse soepkip, anders zat ze niet in een tentoonstellingskooi! Want voor elke ingezonden dier moet de fokker betalen, dus iets waarvan hij/zij weet dat het niets is zal dus niet gauw worden ingezonden. In de tentoonstellingscatalogus die je ter plekke kunt kopen staan alle namen en adressen van de fokkers, dit kan je dus voor een paar piek een schat aan adressen opleveren! En buiten dat sponsor je ook nog de vereniging die het organiseert. En het kost echt wat om het een en ander te organiseren! Elke tentoonstellingskip moet een ring omhebben. Dit is de beoordelingskaart van een van mijn Lakenvelders. (Klik op het kaartje om het groter te zien.) Dwars op de ring staat het jaar waarin de kip geboren is, de ring kan namelijk alleen als kuiken worden omgedaan en is op een gegeven moment bij het groter worden van de kip niet meer af te schuiven. De ring gaat dus het hele kippenleven mee. Gaat de ring stuk dan kan de kip niet meer naar tentoonstellingen worden ingezonden. Elke kip op de tentoonstelling moet een ring omhebben. De ringen hebben elk jaar een andere kleur. Voorts staat er een uniek nummer in zodat geen tweede kip in Nederland van dat jaar hetzelfde "kip"nummer heeft. In de oude ringen die ik heb staan ook ook de initialen FK (Federatie Kleinvee), maar misschien is dat wel weer veranderd. Ben je niet van plan met je kippen naar een tentoonstelling te gaan dan kun je de ringen beter verwijderen en desnoods vervangen door van die gekleurde plastic klikringen (Welkoop winkels). Er gebeuren nog wel eens ongelukjes met de fokkersringen zoals blijven haken en ik heb zelfs vernomen dat een haantje zichzelf ondersteboven had opgehangen aan de ring aan het gaas. Door stress heeft hij dat niet overleefd. De grootste tentoonstellingen zijn de Nationale en Open tentoonstellingen. Dit neemt natuurlijk niet weg dat de andere tentoonstellingen niet het bezoeken waard zijn! Vooral als het dichtbij is kun je er een gezellig uurtje doorbrengen en wat kippen kontakten opdoen en misschien wel mooie kippen kopen! -------------------------------------------------------------------------------- Het Nederlands Pluimvee Museum Ook leuk om kippen te kijken is hetNederlands Pluimvee Museum,dat eindelijk een nieuw onderkomen heeft (in Barneveld natuurlijk, aan de Hessenweg 2A, telefoon 0342-400073). Als je eens in de buurt bent moet je daar echt eens gaan kijken. Je kunt er in een lokaal in oude veilingbanken zitten van de eierveiling, kompleet met veilingklok en er is van alles te zien over broedmachines en allerlei andere zaken die met kippen of eieren te maken hebben. Maar er zijn ook de volgendeNederlandse kippenrassen levend in de ren te bewonderen: Assendelfts Hoen, Barnevelder, Brabander, Chaams hoen, Drents hoen, Fries hoen, Groninger meeuw, Hollands hoen, Hollands Kuifhoen, Kraaikop, Lakenvelder, Nederlands Baardkuifhoen, Nederlandse Uilebaard, Noord-Hollands hoen, Twents hoen, Welsumer, Eikenburgerkriel, Hollands kriel en de Sabelpootkriel. Men denkt erover om ook Nederlandse eendenrassen te gaan huisvesten. Genoeg te beleven dus daar in Barneveld! Klik hier om naar de site van het pluimvee museum te gaan.

Ziekten Een kip wordt van 0 tot 15 jaar. Bij 0 heb je hem/haar als ei al opgegeten en bij 15 kom je wellicht in het Guinness Book of Records. Tussentijds kan een kip van alles overkomen, van omkomen door een ongeluk of rovers tot ziekte. Ik had echter een Brahma-hen die al zo'n acht jaar was en ook al wat Wyandotte-krielen van zes jaar die er nog vitaal uitzien en ook nog wel een eitje leggen. Soms krijgt zo'n ei dan wel een afwijkende vorm, bijvoorbeeld in de vorm van een punt-ei of met kalkribbels omdat het ei te lang in de ''afwerking" in de kip blijft. Deze eieren zijn ook nog goed van smaak, maar niet geschikt om nog uit te broeden vanwege de afwijkende vorm die het kuiken niet ten goede zal komen, áls het nog uitkomt. Gemiddeld wordt een hen dus 5-8 jaar oud. Meestal worden grote rassen het oudst. Hanen houden het minder lang uit. Bij mij worden ze niet ouder dan zo'n vier jaar. Na enkele jaren kan de oude haan niet meer tegen die jonge hanen op (als je die hebt) en mag dan niet meer met de groep meelopen. De haan verkommert en zal vaak binnen enige maanden sterven. Dit is door de natuur met opzet zo geregeld om zoveel mogelijk kuikens van verschillende hanen te krijgen, dus zo min mogelijk kans op inteelt en zoveel mogelijk vers bloed. De gelukshaan die geen andere hanen om zich heen heeft kan wel veel ouder worden. Deze Brahma hen was al 8 jaar oud! (helaas is ze voorjaar 1999 overleden) Ziektebeeld Kippen zijn zeer hard voor zichzelf en zullen niet gauw iets van ziekte tonen. Zie je wel iets dan is het helaas meestal al te laat. De kip gaat bijvoorbeeld niet meer uit het hok en zit met opgezette veren in een hoek. Pak je een zieke kip op dan kun je bijna altijd het borstbeen (voor de poten) voelen. Is dit messcherp en zit er geen vlees meer omheen dan is de kip echt ziek en heeft hij/zij meestal al een tijdje niets of minder gegeten.Kijk vooral eens naar de ontlasting: alle kippen hebben één keer per dag dunne bruine ontlasting, dat is normaal, de blinde darm wordt dan geleegd. De rest van de ontlasting is hard met een soort kapje van witte uitslag erop, dat is de gekristalliseerde urine. Wijkt de ontlasting af van het voorgaande dan is er echt iets niet in orde. Geneesmiddelen, de dierenarts en huismiddeltjes Het is dus zaak snel te handelen zodra je ziekte of ongedierte constateert. Bezoek een dierenarts of koop een middel in de dierenwinkel dat voor kippen bestemd is en ga niet zelf wat dokteren met huismiddeltjes, ook al bezweert die 'goede kennis' of 'kippenexpert' je dat dit of dat zo goed helpt. Vaak worden middelen zomaar lukraak toegediend (baat het niet dan schaadt het niet) en speelt het toeval een rol bij het verdwijnen van een kwaal.Sommige huismiddeltjes zijn volkomen onzin en gebruik van het gezond verstand helpt al veel bij de beoordeling van deze middelen. Zou je bijvoorbeeld water met chloor willen drinken? Nee toch? Dan lijkt het me logisch dat je dat ook niet aan je dieren geeft. Toch is dit ook een 'huismiddeltje' dat dan weer voor deze, dan weer voor gene kwaal wordt aanbevolen. Ook moet men niet vergeten dat vroeger voor dieren lang niet zoveel middelen beschikbaar waren en dat nu veel doeltreffender en ongevaarlijker middelen te krijgen zijn. Vandaar dat je huismiddeltjes beter met de nodige argwaan kunt beoordelen! Vergeet ook niet dat kippen kleine dieren zijn, een dosis van het een of ander voor een groter dier kan heel verkeerd uitpakken, zeker op vogels. Tenzij de dierenarts het voorschrijft en doseert, gebruik nooit op eigen (of andermans) houtje middelen die voor kippen niet zijn toegelaten of ontworpen. Heel erg in is momenteel het te pas en te onpas toedienen van middelen op basis van Ivermectine (bijvoorbeeld Ivomec, Animec, Panomec). Dit is een middel tegen parasieten bij schapen, koeien en paarden. Toch is veel op internet te lezen dat mensen de klepel hebben horen luiden maar geen idee hebben waar de Ivermectine-klok hangt en dit ook willen toepassen bij hun honden, katten en ook kippen. Dit, terwijl deze huisdieren elk apart zoveel verschillen van de grote landbouwhuisdieren waar de middelen voor bestemd zijn. Je kunt als niet-dierenarts zijnde niet beoordelen of en hoeveel van een middel moet worden toegepast! Bovendien eet je van kippen de eieren (en eventueel het vlees) en weet je niet wat voor effecten je van middelen kunt verwachten. Zo wordt voor varkens bijvoorbeeld na behandeling met Ivermectine een "wachttijd" (dat is de tijd tussen de behandeling met een middel en het moment van slachten) van 28 dagen opgelegd! Voor niet-melkgevend rundvee is de wachttijd zelfs maar liefst 42 dagen, aan melkgevend rundvee mag het middel niet eens verstrekt worden. Onderzoeken hebben echter uitgewezen dat er dan nog resten van het middel in het vlees zitten!!! Maar de resten zouden 'binnen de norm' vallen. Ja ja...brrr. Maar dit is dus de wachttijd voor varkens/rundvlees.. ik zou dus zeker het behandelen van dieren met dit spul niet aanraden als je de eieren en/of ook het vlees van je kippen eet! Soms worden aan dit zelf dokteren dan nog wel eens kreten toegevoegd als "ik wil de dierenarts niet spekken" of "de dierenarts is te duur". Op dat soort kreten kan ik maar een antwoord geven: neem dan geen dieren! Je bent verantwoordelijk voor het welzijn van je dieren en dat de dierenarts zo duur is... deze mensen hebben een jarenlange opleiding gevolgd om dieren beter te maken, dat moet gewoon betaald worden! En vergeet de overheid niet die het nodig vond op de dienstverlening van de dierenartsen (en vele medicijnen) het hoge BTW-tarief toe te passen, terwijl dit altijd onder het lage BTW-tarief viel. Blijkbaar vindt de regering het voor bepaalde beroepsgroepen wel belangrijk het lage tarief toe te passen (kapper, schoenmaker) maar broodnodige hulp voor dieren moet zwaar belast worden.Onderaan deze pagina vind je een lijst met dierenartsen in Nederland en België die gespecialiseerd zijn in vogels. Let op! Sommige ziekteverschijnselen worden door ongedierte veroorzaakt! Kijk ook op mijn pagina over ongedierte! De ziekten: Is er in het hok of daaromheen gifgroene of met bloed verontreinigde ontlasting te zien dan heeft je kippenbestand last van Coccidiosis, een darmontsteking veroorzaakt door eencellige organismen die de darmslijmvliezen en darmwanden beschadigen. Bij de dierenarts kun je een middeltje halen om door het voer of het water te doen om de overige kippen te redden. Ook bij dierenwinkels zijn middelen te koop. Veelal is het voor de reeds zieke kip te laat aangezien die meestal toch al niet meer eet of drinkt en het spul niet meer binnenkrijgt. Behandel de overige kippen desondanks toch omdat het voor hen nog niet te laat hoeft te zijn! Ook Pseudo-vogelpest (New Castle Disease) kan bovenstaande verschijnselen opleveren, vaak komen hier echter ademhalingsmoeilijkheden bij. Vaak zijn er gedraaide halzen te zien. Tentoonstellingskippen zijn hiertegen ingeënt. Klassieke Vogelpest Deze ziekte is al sinds 1926 niet meer in Nederland voorgekomen. Kippen krijgen snotneuzen, tranende ogen, zwellingen aan de kop en opgezette kelen. Het meest opmerkelijke is wel dat hun gekakel ophoudt. Wegens die plotselinge stilte wordt de ziekte in Engeland wel Cathedral Disease ( Kathedralenziekte) genoemd. De dieren kunnen van de ene op de andere dag dood zijn. Genezing is niet mogelijk en bij constatering van deze ziekte moet je -via de dierenarts- aangifte doen omdat het zéér besmettelijk is. Aspergillosis ofwel longschimmel is een zeer besmettelijke ziekte die vooral kuikens treft. Het dier heeft een pompende ademhaling als gevolg van ontstekingen in de longen en luchtzakken. Geïnfecteerde vogels gapen veel en vertonen ademhalingsmoeilijkheden. De schimmel tast longen, luchtzakken, neus- en voorhoofdsholte aan. Soms raken daardoor de ogen ontstoken. De ziekte kent meestal een slepend verloop en kan wel een jaar duren voordat de vogel sterft. Er is een langzaam vermageringsproces waarneembaar. Er is geen geneesmiddel bekend en vrijwel zeker zullen alle dieren sterven. Besmetting via de lucht en stof. CRD (Chronic Respiratory Disease) ofwel mycoplasmosis en ook wel snot genoemd is ook een luchtzakontsteking. Kenmerkend is het hoesten en proesten van de kippen, vermagering en met opgezette veren in een hoekje zitten. Behandeling met antibiotica. Diarree. Vaak het gevolg van verkeerd voeren. Verlepte sla of andere groenten doen je kippen geen goed. Wat je ook voert aan extra's, het moet zo vers en fris zijn, dat je het zelf ook nog wel op zou durven eten. Voer geen gekruide rijst (nasi) of andere gekruide of gezouten gerechten. Voer ook niet teveel (vers) brood, je kunt brood snel oud maken door het even in de oven te doen. Teveel vers brood veroorzaakt diarree. Diarree is ook een symptoom van verschillende andere ziekten zoals Coccidiosis, Pseudo-vogelpest of Salmonella. Weet je zeker dat er niet verkeerd gevoerd is, dan zijn de kippen dus ziek! IBR (infectueuze bronchitis) vertoont ook een ademhaling die rochelend is. Bij hennen die aan de leg zijn ziet men vaak ribbels op de eieren aangezien de eileider ook wordt aangetast. Niet te verwarren met het ei van oude hennen, dat vaak ribbels vertoont of een andere rare vorm heeft! De kippen kunnen hiertegen ingeënt worden. Genezing vaak moeizaam met een hoog sterftecijfer. Salmonella, bekend van radio en tv! Ontsteking van darmen en luchtwegen, vaak gepaard met diarree. Bij wat zwakkere dieren dodelijk. Kippen kunnen drager zijn zonder ziek te zijn, worden zij op enig moment wat zwakker, dan slaat de ziekte toe. Daarom moet je ook alle eieren goed koken of bakken en zeker nooit rauw eten zoals in mayonaise! Besmetting van kippen kan op de volgende manier gebeuren: besmet bij de geboorte of opfok besmet door muizenkeutels in het voer (muizen verspreiden Salmonella en zijn vaak drager) besmet door kippenvoer (vaak door ingrediënten uit derde wereldlanden (vismeel) besmetting door andere kippen of bezoekers. Artikelen over Salmonella zijn te vinden op: www.voedsel.net (Universiteit Wageningen) www.nrc.nl (NRC Handelsblad) Difterie veroorzaakt zweren rond of op de snavel, kam en lellen. Doe je het snaveltje open en zie je daar een kaasachtige aanslag, dan heb je difterie in huis! Vooral in herfst en winter met veel regen komt deze ziekte voor. Zieke kippen afmaken! Leukose ofwel dikke leverziekte. Een bloedziekte die allerlei organen aantast, maar vooral de lever. Dieren worden mager en bleek, de kam verschrompelt en het leggen van eieren stopt. Geen genezing mogelijk, alle kippen die getroffen zijn zullen sterven. Gaapziekte / gaapworm. De kippen lijken de hele tijd te gapen. Wordt veroorzaakt door wormpjes in de luchtpijp. Haal bij de dierenarts een middel hiertegen. ILT (Infectieuze Laryngo Tracheïtis) is een virusziekte die bloederige ontstekingen veroorzaakt in de luchtpijp. Kippen kunnen bloederig slijm ophoesten. Dodelijk en geen geneesmiddel voor bekend. Er kan preventief tegen geënt worden. Marekse Verlamming; een ziekte die vooral jonge kippen treft. De poten en vleugels willen niet meer en de kip kan zich niet meer verplaatsen. Kenmerkend is het "vuistje": de tenen van de kip trekken samen en de poot steekt naar voren of naar achteren, soms is de nek vreemd verdraaid. Helaas is hier niets aan te doen. De zieke kip afmaken dus. Er zijn ook varianten geconstateerd zodat het "vuistje" niet altijd hoeft op te treden. Bedenk dat kippen ook ziek kunnen worden door ongedierte op de kip zelf of in het hok, kijk daarom ook even bij de link "Ongedierte" in het menu aan de linkerkant! Meer over ziekten Doordat kippen buiten lopen komen zij ook in contact met andere vogels. Vele ziekten kunnen je kippen dus treffen maar dat is niet te voorkomen, tenzij je je kippen echt binnen in huis of garage houdt. Er zijn vele boeken en boekjes over kippenziekten die je bij de bibliotheek kunt inzien en in de winkel of op de rommelmarkt kunt kopen. Je kunt ook op een van de gelinkte sites kijken of vragen stellen op het forum, maar het beste is nog altijd meteen de dierenarts in te schakelen omdat snelheid geboden is! Bel een dierenarts van tevoren of hij/zij gespecialiseerd is in kippen/vogels en vraag anders bij wie je dan het beste te rade kunt gaan. Handig is het om dit van tevoren al vast te doen als de kippen niet ziek zijn! Hopelijk heb je de dierenarts niet nodig, maar beter van te voren informatie inwinnen, dan te wachten tot het echt nodig is om dan paniekerig in het rond te gaan bellen. Kijk onderaan deze pagina voor adressen van dierenartsen in Nederland en België die gespecialiseerd zijn in vogels. Wees er snel bij en wacht niet tot er meer kippen ziek gaan worden! In twijfelgevallen kun je een mest- of bloedonderzoek laten doen via de dierenarts bij de GD (Gezondheidsdienst voor Dieren), dit kost ongeveer F25,00. Dan weet je zeker wat de kippen hebben en kunnen ze doelgericht worden behandeld. Het is overigens altijd verstandig zieke of verdachte kippen af te zonderen! Het voorkomen van ziekten is vrijwel onmogelijk. Nieuwe kippen kunnen een ziekte meebrengen, maar ook wilde vogels (en vooral duiven!) kunnen ziekten verspreiden. Ook via schoenen van jezelf of bezoekers die zelf kippen hebben of bij kippenhouders op bezoek zijn geweest kunnen het een en ander inslepen. Als je zieke kippen hebt, ga dan ook niet naar andere mensen die kippen hebben of tentoonstellingen, dat klinkt een beetje overdreven, maar die ziekten moeten ERGENS toch door besmetting vandaan komen! Ook via broedeieren van anderen kunnen ziekten binnenkomen, al zal dat niet zo snel gebeuren. Vooral bij broeierig weer kunnen ziekten onverwachts toeslaan. Coccidiose is hierom zeer berucht! Belangrijk is om eet- en drinkplaatsen zo droog en schoon mogelijk te houden. Plaats de drinktoren of drinkschaal op een terrasje van stenen. Gemorst water loopt makkelijk weg en de kippen zullen niet zo snel op zo'n verhoging mesten. Ook is dit makkelijk te ontsmetten met bijvoorbeeld Halamid (drogist, landbouwwinkel). Een drinktoren is altijd beter dan een schaal, er valt niet zo snel mest van kippen of andere vogels in. Geef legkorrel in plaats van meel, dat morst niet zo en gevallen korrels worden opgegeten en vormen zo geen voedingsbodem voor schimmels en bacteriën. Vele ziekten worden verspreid via mest, houdt de boel daarom schoon en vooral droog. Het einde.... Gaat het echt niet meer met een kip of moet je kippen kwijt (en dat lukt niet via kennissen of een advertentie op een prikbord ) dan moet je OF een doorgewinterde kennis/boerenbuurman hebben die de kip snel om zeep kan helpen OF (veel beter) even naar de dierenarts gaan voor een fataal prikje. NIET zelf gaan kelen of iets dergelijks.. Voor het voorkomen van nieuwe aanwas van je kippenbestand is het weghalen van eieren dus afdoende als geboortebeperking! Een hen HOEFT niet te broeden, broedsheid gaat vanzelf weer over.